Weinig bands in het ‘harde’ eind van het muzikale spectrum, zijn zo enigmatisch en ongrijpbaar als het pak Noorse wolven dat we kennen als Ulver. De band heeft dan ook altijd hun muziek laten spreken en verraste telkens weer, in een illustere carrière die ooit begon in de donkere dagen van de black metal. Toen switchte de band naar elektronische muziek, soundtracks, atmosferische rock, drone, avant-garde, klassieke composities en, in recente jaren, intertekstuele synthpop. ‘Wolves Evolve: The Ulver Story’ geeft duiding over dat vreemde pad, zonder de mystiek van de band aan te tasten.

“Ulver are cataloguing the death of our culture two decades before anyone else has noticed its inevitable demise.” -Julian Cope

Tekst: Guido Segers

Black metal
Het verhaal van Ulver begint in 1993 met de Vargnatt demo, die gevolgd wordt door de befaamde trilogie van Bergnatt, het folky Kveldssanger en Nattens Midragal. Die drie platen alleen al (of vier) maken de band onsterfelijk. Hoewel de bandleden in dit boek weinig lovend zijn over hun black metal-dagen, was hier al de ‘andersheid’ van Ulver te zien. Geen Satan, of anti-christelijke sentimenten, maar een fascinatie met de natuur. Het experiment Kveldssanger, bijvoorbeeld, laat al de visie zien van de jonge groep: een akoestische vertolking van hun black metal-thema’s. Het kreeg een eigen gevolg in donkere folkgroepen, zoals het Canadese Ulvesang, wat de magie probeert te recreëren. Dit is het beginpunt van Wolves Evolve, wat niet de traditionele romantisering volgt van een bandboek.

Historisch onderzoek
Tore Engelsen Espedal schreef dit boek, maar deed dat eigenlijk volledig in samenwerking met de band. Er is niet gekozen voor een traditionele vertolking van urenlange opnames naar een mooi verhaal. De wisselende samenstellingen van muzikanten ontmoeten elkaar en in lange gesprekken gaan we door de geschiedenis van de band. Geen gefilterde weergave, geen absolute waarheid, maar perspectieven van een onwaarschijnlijk artistiek gezelschap.

Eigenlijk is het een soort historisch onderzoek wat Espedal uitvoert. Etnografisch veldwerk met de spelers in het verhaal. De voornaamste rollen zijn weggelegd voor oprichter Kristoffer Rygg, Tore Ylvisaker en Jørn H. Sværen. Het hart van de band, maar door de jaren heeft het gezelschap zich steeds meer ontwikkeld tot collectief. Wie waar in dat verhaal staat blijft onduidelijk, maar Ole Alexander Halstengard haakt ook aan. We beginnen bij die Vargnatt demo en in meerdere hoofdstukken ontdekken we het verhaal van Ulver.

William Blake en Julius Ceasar
De aandacht, na die fascinerende black metal-wortels, gaat in het boek vooral uit naar een aantal sleutelmomenten in de carrière van de band. De plotselinge metamorfose na Nattens Midragal met het nog altijd ongrijpbare Themes from William Blake’s The Marriage of Heaven and Hell. Bijzonder veel aandacht gaat uit naar het onvolprezen impressionistische meesterwerk Shadows of the Sun uit 2007. Een hoofdstuk wat natuurlijk niet kan ontbreken is de keuze om weer live te gaan spelen na jaren studiowerk met als eerste show een optreden tijdens het Noorse festival voor literatuur (waarna de band nog geruime tijd metalheads teleur zou stellen). We eindigen met het succes van The Assassination of Julius Ceasar. In enkele gevallen worden essays van andere schrijvers toegevoegd om een extra stuk informatie te geven. We mogen wellicht deze toevoegingen zien als zijnde, Ulver Approved?

Wolves Evolve
Het boek staat bovendien propvol met foto’s van de band en ander archiefmateriaal uit de 27 jaar die Ulver nu oud is. Een absolute aanrader dus voor de liefhebber, maar ook voor de lezer die graag een artistiek proces doorgrondt en zich wil verdiepen in het mysterie dat Ulver is. Of dat aan het einde van dit boekwerk duidelijker is, dat is natuurlijk de vraag. Espedal maakte met de band een prachtwerk, wat in flarden en herinneringen het proces blootlegt van de Ulver-evolutie. Het geeft net genoeg weg om de lezer een gevoel te geven bij de band, de individuen daarachter, en het werk dat geproduceerd is. Verklaren en duiden doet het niet; dat kan eigenlijk ook niet, wat net het unieke aan Ulver is. En zo blijft het mysterie toch bewaard.

Wolves Evolve is uitgebracht door Ulver’s eigen House of Mythology (en daar aan te schaffen). Een combinatie met het in 2020 uitgekomen album Flowers of Evil is een aanrader.


Deel dit artikel