Onlangs was er een vreemd bericht over een black metalband die excuus maakte voor een verkenskop die ze in het publiek geslingerd hadden. Ze vonden het toch geen tof idee dat ze wellicht vega/vegan of religieuze fans hadden beledigd. De reactie was hoon en verbazing. Black metal en excuses aanbieden? Je zou trouwens ook denken dat in het traject tussen het idee “zullen we een varkenskop in het publiek gooien” en het moment dat je ‘m daadwerkelijk gooit genoeg ruimte voor contemplatie is, maar dat is een tweede. Het evenement zegt iets over de veranderende sensibiliteiten in het genre, waar Gorgoroth anno 2000 immiteren toch eigenlijk net zo authentiek mag heten, als jezelf punk noemen en jezelf uitdossen à la Exploited in 1982. Black metal is veranderd en opengebroken, en dat is het thema van Black Metal Rainbows.

Door Guido Segers

Call of the Wintermoon
Er is in de laatste 15 jaar veel geschreven over black metal. Van sociologische publicaties van Keith Kahn-Harris tot de bijbel van het genre ‘Evolution of the Cult’ van Dayal Patterson (inmiddels is een nieuwe, uitgebreidere editie uit). Ook wordt al langer gezocht naar de betekenis van black metal, in uiteenlopende werken zoals Black Metal Theory Symposium’s ‘Hideous Gnosis’ en zines als ‘Becoming The Forest’. Het laatste verkent al meer de natuurkant van het genre en het recente ‘Tonight it’s a world we bury’ van Bill Peel kijkt naar de rode politiek van black metal. Het zijn tenslotte niet enkel rechtse edgelords die de dienst uitmaken; sterker nog, black metal kent een enorm arsenaal linkse bands.

‘Black Metal Rainbows’ is een collectie essays, interviews, beschouwingen en kunst, ingevuld vanuit een radicaal ander perspectief, namelijk de queer-kant van black metal. Wat het boek poneert, is dat het genre al lang niet meer aan een nauwe definitie onderhevig is. Het is ‘out there’ in de wereld, en van iedereen die zich thuisvoelt in het genre, die zich vreemd voelt in het dagelijkse, die niet past, en die in oppositie staat tot het normatieve. En ja, als we dan even het openingsvoorbeeld van queerness in black metal nemen in de vorm van de ‘Call of the Wintermoon’ muziekvideo van Immortal, dan hebben we een goede casus te pakken.

Regenbogen
Maar voor je denkt dat dit een poging is om black metal te pinkwashen, dat is het zeker niet. Het is een poging om te doorgronden wat er al is, en hoe black metal een haven is geworden voor non-normatieve mensen. In zekere zin is het boek een schets, met allerlei casussen. Dat betekent beschouwingen van bands als Zeal & Ardor (van de hand van Laina Dawes, auteur van ‘What are you doing here?’), machine-learning artiesten Dadabots, Malefica en het idee van linkse black metal, feministische black metal en vergelijkingen tussen de klassieke Noorse en moderne bands. Lukes zelf duikt in de vreemde ‘subgenrebeweging’ van bizarre black metal, terwijl andere auteurs de natuur van het geluid zelf verkennen. Er zijn industrieverhalen, beschouwingen en ervaringen. Kim Kelly deelt een artikel over de veranderende natuur van black metal, natuurlijk iets waarmee de journaliste zich sterk geprofileerd heeft. Een kritische lezer zal er wellicht op wijzen dat Kelly ook ‘foute bands’ gepromoot heeft, maar we zijn allemaal wat wijzer geworden.

Bergen informatie en gedachten
Sommige stukken raken net wat dieper, zoals dat van George Parr over rape culture en metal of het stuk van Nina Power over black metal en depressie onder mannen, Andere bijdragen zijn vermakelijke vulling zoals het interview met Dödheimsgard over hun album ‘666 International’ of Patrizia Pelgrift’s memoires over het werken in de industrie en Faust vragen: “ben jij niet die moordenaar-gast?” Zelf vond ik het stuk van Margaret Killjoy (o.a. Feminazgul) over activisme (Killjoy spreekt zich als transvrouw uit over feminisme, transgender rechten en anarchisme) in een oerconservatieve scene ontzettend sterk en ik was verrast door een stuk van ‘adult actor’ Espi Kvlt over black metal en zelfontdekking.

Haela Ravenna Hunt-Hendrix, in het boek nog te vinden als Hunter Hunt-Hendrix, van Liturgy, staat niet bekend om haar toegankelijke teksten, maar weet in een theologisch-filosofische beschouwing beter dan in veel interviews haar unieke positie en vorm van verzet te duiden. Als je dan nog niet genoeg kanten op gegaan bent, Catherine Fearns omschrijft hoe ze black metal fictionaliseert in haar ‘Reprobation’-reeks thrillers. Ja, er is dus een reeks crime boeken met metal, de eerste drie boeken scoor je voor 5 euro op bol.com als ebook. Dan wil ik ook nog even de bizarre poging aanstippen om Holy Unblack Metal een plek te geven in de regenboog (en niet in de vergetelheid, waar het toch hoort). Kortom, een enorme weelde aan materiaal!

Is er een regenboog?
Hoewel het boek nooit poneert een conclusief antwoord te hebben, onderschrijft het een realiteit die we misschien al langer allemaal zien; black metal is geen nauwe straat in Bergen meer. Black metal is een geluid, een gevoel een ideologie van verzet en antagonisme. Maar niet langer enkel het impotente grafzerken omtrappen en boos kijken naar kerken. Het is een plek voor progressieve gedachten, een plek voor hen die niet passen. Je hoeft maar te kijken naar wat de laatste jaren daadwerkelijk interessant en vernieuwend is in het genre.

Bands als Deafheaven, Liturgy en zeker ook Alcest liepen daarin voorop, maar vandaag de dag zijn artiesten als Ragana, Dawn Ray’d (helaas wel gestopt), Bull of Apis of Bronze, Ultha en Wolves in the Throne Room. Je kan ook nog denken over het clubje bands wat enkel als doel dat activisme heeft, zoals Neckbeard Deathcamp en Feminazgul, waarbij muziek naar de tweede plek gaat. Ondanks het primaire belang van de muziek, is de inhoud belangrijk. NSBM zal een plek hebben in de marges, maar black metal lijkt meer dan ooit onveilig voor conservatief gedachtegoed. Eigenlijk dus precies wat het ooit was, maar dan opnieuw uitgevonden.

Is dit boek dan de moeite waard? Zeker, als je het genre post-1995 interessant vindt wel. Als corpse-paint, varkenskoppen en bietensap voor jou nog altijd de essentials zijn, dan kan je beter ‘Evolution of the Cult’ nog eens lezen, maar ik geloof dat daar ook een paar hoofdstukken over nieuwe bands instaan. ‘Black Metal Rainbows’ weet het genre anno nu perfect te contextualiseren en is elke pagina waard, zeker als je jouw black metal het liefste gitzwart als de bandana van een Antifa-activist hebt.


Deel dit artikel