Roadburn: Jan ‘RuffStuff’ de Bie en het Belgische jeugdhuisplan, ‘het blijft kriebelen’

Je zult Jan de Bie niet snel missen in een concertzaal. Op een paar meter van het podium staat een lange Vlaming met een forse baard, een brede grijns en de armen over elkaar elke minuut van de optredens op te zuigen. Horen zul je hem niet gauw. Jan is er de man niet naar om ordinair te brullen of met bier te smijten. Hij is misschien meer de ouderwetse promotor die op het juiste moment een praatje aanknoopt en weet dat goede bands verder geen overdreven aanprijzing nodig hebben. Iets met goede wijn. Dit is het derde jaar op rij dat De Bie door organisator Walter Hoeijmakers is gevraagd om het beste uit zijn RuffStuff Music stal op Roadburn te tonen. Dat gebeurt wederom op zaterdag in Cul de Sac, het podium dat Never Mind The Hype vier dagen lang host.

Een goede aanleiding om de goedlachse inwoner van Merksplas te vragen hoe dat toch allemaal zo begonnen is, waar zijn liefde voor jeugdhuizen en repetitiekotten vandaan komt en waarom juist Mantis, BEAR, Lotus, Hedonist en Slow Crush op Roadburn staan? We zitten inmiddels net voor het festival en we verteren nog even het nieuws dat Brutus, een vrij geweldige Belgische noiseband waar De Bie vroeger mee werkte, door het fameuze Sargent House label is opgepikt. Sargent House? Sargent House! Verder staat King Hiss dit jaar voor de derde keer op Graspop Metal Meeting, Antwerp Metal Fest en Alcatraz. Precies zoals de promotor het voor heeft: Bands in een vroeg stadium bij de lurven pakken en vooruithelpen in hun carrière. Daar werkt hij met ziel en zaligheid voor. In België is hij zoal omgedoopt in Jan de “bezige muzikale” Bie, hoewel ‘Debbie’ ook gangbaar schijnt. “Ik wil veel plezier maken met de bands en stapje voor stapje hogerop gaan. Gewoon rustig blijven doen en mij amuseren, dat is het belangrijkste.”

Door Ingmar Griffioen

Jan, hoe is deze RuffStuff-traditie op Roadburn zo ontstaan?
“Geen idee eigenlijk”, schaterlacht De Bie. “Ik bied gewoon bandjes aan. Voor het eerste jaar had ik even contact gehad met Walter en hij vroeg of ik het zag zitten om één dag de Cul te vullen. Vorig jaar kreeg ik de vraag weer: ‘Heu! Met alle plezier’. Ik had eigenlijk niet verwacht dat er een derde keer zou komen, maar keitof.”

Het is nog geen vast abonnement?
“Nee, zeker niet. Je moet ook elke keer de bands wel hebben. Ik doe dat ook naast m’n job, heb maar beperkt de tijd en een beperkt aantal bands. Nu zijn er gelukkig weer een paar bij gekomen, maar dat kan niet altijd zo blijven duren natuurlijk hè.

“Ik vind de Cul ook heel tof, ook met die kuil erin. Dat is wel geniaal gevonden. Hoe kom je erop om een kuil te gaan graven middenin een café? Fantastisch en voor het publiek is dat ook praktisch.”

De RuffStuff-showcase is op zaterdag, maar je bent al eerder in Tilburg. Kun je donderdag en vrijdag wat relaxen of…?
Glunderend: “Dat moet hè. In het begin kruiste ik nog op mijn boekje aan wat ik allemaal wilde zien. Maar dat komt toch nooit uit, dus daar ben ik mee gestopt. Haha. Dan kom je weer iemand tegen, even een biertje drinken. Oké…, jammer die hebben we niet gezien. Ik probeer wel zoveel mogelijk te kijken, maar als een gek heen en weer hollen van het ene podium naar het andere, daar ben ik mee gestopt. Ik weet niet of ik daar te oud voor geworden ben.”

Kun je in Tilburg nog bands tegenkomen die voor RuffStuff interessant zijn?
“Dat zou kunnen, maar ik ben niet gefixeerd op avonturen met buitenlandse bands op dit moment. Ik probeer de Belgische, en eventueel Nederlandse dingen mee te nemen. Ik merk wel dat het met Nederlandse bands in België iets moeilijker is dan andersom. Ik heb daar geen goede verklaring voor. Misschien omdat er in België al zo’n overkill is en omdat mensen gewoontediertjes zijn die bands neerzetten die ze al kennen. Mensen zijn echt bang voor vernieuwing. Dat is wel maf op Roadburn; elk jaar evolueert dat en komen er andere dingen en genres bij. Dat is echt fantastisch. Er zijn heel weinig festivals die dat nog doen.

“Je ziet in Vlaanderen dat festivals allemaal een beetje op elkaar gaan lijken. Dat overal dezelfde bands terugkomen, subsidies worden teruggeschroefd… Net als in Nederland worden die drastisch verminderd, waardoor zalen gewoon geen centen meer hebben om te experimenteren, op veilig moeten spelen om te zien dat ze rondkomen. Ik snap het wel, maar vind het wel jammer. Daar dienen subsidies toch voor, om een beetje ruimdenkend te programmeren?”

Wellicht speelt er ook een stuk chauvinisme mee bij het boeken van Belgische vs. Nederlandse bands?
“Ik kom zelf uit de grensstreek en ik kom eigenlijk evenveel op shows in Vlaanderen als in Nederland. Ik ben even snel in Antwerpen als in Tilburg, Eindhoven of Breda. Ooit programmeerde ik voor een jeugdhuis, zo’n klein driedaags openlucht festivalletje, en daar probeerde ik wel zo te kijken wat er in Nederland leefde. Eurosonic was voor mij vroeger best wel een graadmeter, dan ging ik dat hele programma checken. Ik heb bijvoorbeeld ooit El Pino and the Volunteers in Wortel geprogrammeerd.”

Hoeveel bands heb je met RuffStuff?
“Het zijn er ongeveer tussen de vijftien en twintig. Soms valt er eentje af, komt er eentje bij of staat een band even op non-actief. Waar ik nu echt mee werk, zijn rond de vijftien acts.”

Kies je er bewust voor om niet te veel bands te doen?
“Ja, omdat ik er gewoon de tijd niet voor heb. Als ik nu een band tegenkom die ‘echt de max is’, dan doe ik dat gewoon. Maar er is wel een bepaald kritisch punt van wat ik kan. En ik begin ook kritischer te worden wat ik wel en niet wil. De laatste tijd kom ik weinig dingen tegen waar ik echt keigraag mee wil werken. Misschien heb ik gewoon te veel gehoord. Dat geldt ook voor shows, nu ga ik elke week naar een paar shows kijken. Op een gegeven moment is het dan even genoeg, even een weekend of twee weekends de riem eraf en gewoon thuis in een zetel… Bij wijze van spreken hè, want dan zit ik ook niet in een zetel, maar meestal ook op café, hahaha. Of ik ga even met de dochters weg.”

Houden die ook van RuffStuff-muziek?
“Mja, die kunnen dat soms wel appreciëren, maar zijn ook wel met andere dingen bezig. Ze zijn acht en negen. We hebben wel bepaalde muziek – K3 en alles van Studio 100 – geprobeerd buiten te houden, maar dat lukt zo niet… Helaas, mislukt. Zo zit er een cd van Katy Perry in onze badkamer. Ach ja. Het zal moeten zeker, haha. De oudste zit op drumles en de jongste wil gitaarspelen.”

Goede opvoeding, speel je zelf ook instrument?
“Nee, twee linkerhanden. Ik heb ooit die gitaar en een versterker gekocht en neergepoot in de hoek van de kamer. En die staat nog altijd in die hoek van de kamer. Er zat ook een staander bij, die mijn dochter nu gebruikt bij het drummen, dus het heeft wel nut.”

Zou je bij RuffStuff geen stagiaire of een assistent aannemen?
“Nee, want ik kan er zelf niet van leven. Ik doe dat echt puur als hobby. Het is eigenlijk gewoon uit de hand gelopen.”

Wanneer is dat uit de hand gaan lopen?
“Eigenlijk heel snel. Haha. Ik ben ermee begonnen met Tangled Horns, die speelden hiervoor als The Stitch. Ik ging altijd mee, een beetje als roadie, de boel helpen repareren en zo. Op een bepaald moment zijn ze gestopt en een jaar later weer terug het repetitiekot in. ‘We hebben een nieuwe naam, Tangled Horns, en willen ons eigenlijk alleen met spelen bezighouden, ons niet te veel zorgen maken over andere dingen’. Of ik dan de shows wilde regelen. Van 1 komt 2, komt 3, komt 4…

“Bliksem en Your Highness waren er ook al snel bij, en Gipsy On The Rocks, iets dat lokaal en meer stevige bluesy rock was. Die zijn toen uit elkaar gegroeid en nu weer invallers bij Tangled Horns. Het zijn eigenlijk allemaal dorpsgenoten, jongens hier uit de buurt. Bliksem was de eerste uit Antwerpen die erin geslopen is. King Hiss is ook uit een andere band ontstaan. Ik kende de drummer al, van het een komt het ander en zo gaat dat eigenlijk altijd. Ik heb heel veel bands leren kennen omdat ik zelf aan het programmeren was in het jeugdhuis en met dat festivalleke bezig was. Dan zoek je bands om een podium te geven en zo ben ik MIAVA ook tegengekomen. Nu gaat dat wel rond dat ik ermee bezig ben en bands die horen dan dat ze eens bij Jan moeten informeren. Maar ja, mijn emmer zit gewoon vol. Ik krijg nu regelmatig een mail, een pakketje of een cd thuis en ik probeer dat allemaal te luisteren en te beantwoorden…”

“Soms komt een band ook nog te vroeg hè. Zo zag ik bij de eerste show van Mantis wel dat er wat in zat, maar het kwam er nog niet echt uit. Een jaar later was het al van ‘wooow’, maar nu nog een jaar later is dat echt ‘holy shit’ geworden. Op een jaar of twee tijd zie je een band gewoon zo groeien. Verder hangt het er bij mij ook vanaf in welke stemming ik ben. Zo was 2015 een megafantastisch jaar met Roadburn ook. Wij dachten ‘dat gaat keigoed en beter kan het niet worden’. Ik zei toen in een interview met jullie over Pukkelpop: “Als ik daar twee bands neer kan zetten mag ik mijn ballen kussen.” We hadden dat jaar vier bands op Pukkelpop staan… ‘Wat de fuck is hier aan het gebeuren? Dit kan toch niet?’ Graspop waren we, Sjock hadden we bands…

“… in 2016 gebeurde dat met Jelle van MIAVA. Toen is het als een plumpudding in elkaar gezakt en kon het me ook even geen bal meer schelen. Het zal me worst wezen. Dat zijn van die kutdingen die gebeuren. Ik ben wel blij dat die groepen allemaal weer wat beginnen te spelen. MIAVA zelf niet, maar die jongens zijn wel bezig. Die gaan ook wel knallen en zijn echt gedreven om iets nieuws te gaan maken. Dat is heel raar voor ze, die hebben altijd samengespeeld met Jelle op drums. Volgens mij gaan die eerste shows echt… dan gaan er toch wat traantjes vloeien. Dat mag hè, we zijn ook mensen. Gewoon laten gaan, dat helpt alleen maar. Als je dat allemaal opkropt en in jezelf probeert te verwerken, dat gaat niet. Dan ga je kapot.”

Wanneer dacht je: ‘Ik ga weer aan de slag’?
“Your Highness heeft toen weinig gespeeld, bewust, King Hiss ook, omdat ze met de nieuwe plaat bezig waren. Maar Tangled Horns had net een nieuwe plaat uitgebracht en dat zijn mijn vrienden van twintig jaar geleden… Ik heb op een gegeven moment besloten me daar op te richten, met eigen vrienden op stap. Dan komt het wel terug hoe leuk het is en pak je de draad toch wel weer op. Toen kwam de rest ook terug.

“Daarvoor had ik een periode dat ik echt geen zin had om achter mijn computer te kruipen. Al die shows dat regel ik altijd ’s avonds, als mijn dochters in bed liggen. Dan gaat om acht of half negen de computer aan en zet ik ‘m af rond een uur of 1. Maar toen had ik daar echt geen zin in. Nu is dat normaal en elke avond weer muziek luisteren.”

Je hebt hier al een stoner-, een noise- en nu ook een shoegazeband (Slow Crush) gepresenteerd. Welke muziek is nu ‘de shit’ in België?
“2015 was echt een jaar dat stonerbands opgehemeld werden en veel kansen kregen, bijvoorbeeld op Groezrock en Pukkelpop en dan zie je nu al een beetje een verschuiving naar meer noisy bands als The Guru Guru, Hypochristmastreefuzz, allemaal in de nasleep van Raketkanon. In Gent zitten veel bands die elkaar meesleuren in die heavy scene, in Antwerpen gebeurt dat ook, maar daar is de noisescene – die nu hip is – niet zo alomtegenwoordig. Daar zit het meer in stoner, metal, punk, etc.”

En jouw roster?
“Ik zit in West-Vlaanderen, een stuk Limburg, Vlaams Brabant, eigenlijk overal wel. En ik zie zelf veel in Antwerpen, in Antwerpen Music City heb ik veel bands voor het eerst gezien. Daar krijgen velen de kans, wat heel belangrijk is. Er zijn van die avonden dat al het geld dat binnenkomt naar de bands gaat. Een band uit een klein dorpje als De Stille Kempen kan zo in Antwerpen spelen voor een publiek dat er echt voor geïnteresseerd is. Ze staan daar sowieso niet voor een leeg café.”

Zijn er in België genoeg van die plekken, zodat bands de stap kunnen maken van cafés naar podia?
“Zo’n Kavka in Antwerpen is eigenlijk ook een jongerencentrum, een jeugdhonk. Je hebt wel meer van die plekken, zoals Kinky Star in Gent, Nijdrop, Het Bos; in gans Vlaanderen zijn er wel van die clubs. In Brussel en Luik zitten er ook een aantal. Van het formaat zoals Cul de Sac en Hall Of Fame in Tilburg.”

Mik jij daar op voor RuffStuff bands, zit een Belgische clubtour erin?
“Het merendeel is nog niet groot genoeg voor een clubtour, ze brengen nog niet genoeg volk mee. Doordat de subsidies teruggeschroefd zijn, kan men minder risico nemen. Bijvoorbeeld de Muziekodroom in Hasselt, die zijn subsidies verloren waardoor ze minder experimenteren. Ze zoeken naar alternatieven via supports en zo, maar met headliners zijn ze voorzichtig en ook qua kleine shows zijn er minder kansen dan vroeger. Via Muziekodroom LOUD, een organisatie die metal programmeert, boeken ze wel alternatieven, maar ook daar zijn grote namen belangrijker geworden. Echt Belgische dingen droppen en proberen om daar de boel mee vol te trekken, dat gebeurt eigenlijk weinig.

“Je hebt hier in Nederland wel heel veel concertzalen hè, elke stad heeft er wel eentje. En goed uitgebouwd allemaal. Als ik hier met bands kom en in zo’n zaal sta dan vallen de monden wel open: ‘Ho, shit!’. Bij ons is zo’n Magasin 4 (Brussel) echt een loods, gewoon een podium erin gezwatst, PA-tafel middenin de zaal gezet, met bakstenen een bar erin gemetseld en dat is de zaal. Hier is het allemaal zo uitgedost.

“Er zijn in België nog veel jeugdhuizen, maar ik heb de indruk dat velen in een dip zitten op het vlak van shows… Die jeugdhuizen hadden wij vroeger in elk dorp en die organiseerden allemaal zeker eens in de maand concerten. Er zijn nog maar heel weinig van die concertavonden, dat is zonde voor de kleine bands. Dat zijn de plekken waar ze hun eerste ervaringen konden opdoen. Nu is dat toch vaak zelf organiseren ergens in een café. Ik zou wel wat RuffStuff-showcases in Vlaanderen willen doen, maar dan niet in Antwerpen en Gent, maar de kleinere steden. Of een eigen festival, dat zit al lang in mijn hoofd. Dat komt allemaal van dat jeugdhuiswerk van vroeger, ik heb vijftien jaar in het bestuur van een jeugdhuis gezeten en elke maand organiseerden we daar een show. Het blijft kriebelen.”

Ook voor Roadburn en jouw delegatie. We hadden het al over Mantis en vertel: Waarom zouden we BEAR moeten zien? Die zijn toch best wel metal voor RuffStuff?
“Ja dat is wel de kant van Dillinger Escape Plan en Meshuggah. Die hebben ook bij ons in het jeugdhuis gespeeld, altijd contact blijven houden en ze vroegen mij de kar weer te trekken. Ach wat, soms moet je ook gewoon niet nadenken, want die band is keigoed en dan moet je er gewoon voor gaan. Heel energieke liveshows ook, ze springen constant van de ene naar de andere kant. Op het einde van de set trashen ze dan de boel. Dat wil nog weleens problemen geven, maar intussen zijn ze daar al wat geleerder in.”

Bear – /// is net uit. Lees hier de recensie.

We hadden tot voor kort nog niet van Hedonist gehoord.
“Die hebben een split gedaan met Your Highness in 2014 en die zijn daarna blijven hangen. Ook een band die niet zot veel shows speelt, maar wel heel stabiel en goed. Live kunnen die lekker knallen. Heel straight-forward en toffe jongens. Het is voor mij altijd heel belangrijk dat het klikt. Ik doe het als hobby uiteindelijk. Als het niet klikt en een beetje spontaan gaat, dan is de lol eraf en houdt het eigenlijk op. Voor mij is het vooral plezier dat telt. Ik wil door veel plezier te maken en samen te werken met bands, stapje voor stapje hogerop gaan. Maar ik heb niet voor ogen dat ik volgend jaar daar en daar moet zijn. Dat hoeft niet voor mij. Gewoon rustig blijven doen en mij amuseren, dat is het belangrijkste.”

Opvallend is Slow Crush, van alle bands die ik van jou gezien heb, misschien wel de rustigste. Of is dat op het podium heel anders?
“Awel, ze moeten hun eerste show nog spelen, hahaha. Voor Roadburn doen ze wel twee of drie shows. Normaal wil ik bands altijd eerst live zien. Maar die hebben mij de nummers doorgestuurd en ik dacht meteen: ‘Shit, dit moet ik gewoon doen’. De bassist van We’rewolves zit er ook in, dus je kent elkaar en weet dat het goede muzikanten zijn. Ik heb er zelfs niet aan getwijfeld. Misschien ook wel omdat ik bands als Nothing heel veel heb geluisterd de laatste tijd en dit sloot daarbij aan. Ik kwam heel weinig tegen dat verrassend was en dit is gewoon keigoed. Instant verkocht en dat gebeurt weinig.”

Opvallend genoeg is Dizzy alleen nog door wat blogs opgepikt:

Last but not least: LOTUS.
“Dat zijn eigenlijk gewoon gasten bij ons uit de buurt uit De Kempen. Haha, zoals meestal. Die komen uit twee, drie bands die gestopt zijn en zijn samen gaan spelen. Heel vaak gezien, ze hebben een goede show, twee jaar geleden een plaat uitgebracht en die is megavet. Intussen hebben ze ook op Incubate gespeeld en voor de rest touren ze heel veel in de hardcorescene. Dat werkt ook elke keer, ze krijgen altijd de boel mee. Ik ken de drummer al sinds Gipsy On The Rocks. En hoewel punk en hardcore niet echt mijn genre is, heb ik dit altijd een goede band gevonden. Ze hebben een goede mix met ook echt groove en rock. Waarom ik een band goed vind of niet, is vaak ook onderbuikgevoel.”

Voorproefje van het komende Lotus album:

Liggen er kansen op Roadburn voor deze bands?
“Ik denk dat die allemaal wel iets hebben, daar gaat wel publiek voor zijn en die gaan zeker kansen krijgen. Vooral van Slow Crush verwacht ik heel veel. Bij BEAR is het afwachten, daar gaan mensen op afknappen en anderen gaan het keigoed vinden. Maar dat is bij Dillinger precies hetzelfde. Het is heel gevarieerd dit jaar. Het eerste jaar was heel veel stoner en post-rock, vorig jaar ook heel gevarieerd met VVOVNDS, Partisan, We’rewolves en Grimmsons, maar nu is het van het ene uiterste naar het andere, van Slow Crush naar BEAR.”

De RuffStuff Music invasie van Roadburn is zaterdag 22 april te beleven, vanaf 17.10 tot 00.10 uur op de NMTH-stage in Cul de Sac. Meer iunformatie over het programma van de NMTH-stage in dit artikel en de blokkenschema’s vind je hier.

 

 

---