Slidhr op Oration door Serpents Lens Photography
Rebirth of Nefast op Oration door Serpents Lens Photography
Drie dagen gruizige noise, kwaadaardige riffs en donkere rituelen: Voor de derde en laatste editie van Oration reisde Never Mind The Hype naar Reykjavik. Het black metalfestival wordt georganiseerd door het gelijknamige label van Stephen Lockhart, een Ier woonachtig in de IJsland en uitbater van de gerenommeerde Studio Emissary. Het festival is uitgegroeid van een evenement voor én door de lokale black metalscene tot een meerdaags showcasefestival met bezoekers van over de hele wereld. Het afsluitende programma weet internationale underground-acts Aluk Todolo, Asagraum, Vemod en Virus te combineren met lokale zwaargewichten als Misþyrming en Svartidauði.
Tijdens de drie dagen in het land van ijs en vuur waren we getuige van een aantal geweldige shows en spraken we met Lockhart zelf en leden van Misþyrming over de bloeiende black metalscene in IJsland, Oration en hoe het nu verder moet zonder dit festival. ‘Black metal is eigenlijk logisch in IJsland waar je onbewust altijd wil rebelleren. Het is een ellendige plek: een eiland “in the middle of fuckin’ nowhere”. Om ergens te komen moet je opvallen. Een divergent muziekgenre als black metal is gemaakt om op te vallen; gemaakt om grenzen te verleggen, regels te breken en tegen de stroming in te gaan.’
Door Daan Holthuis, fotografie: Serpents Lens Photography
Lees ook de Preview van Oration MMXVIII + introductie van de IJslandse black metalscene.
NYIÞ op Oration door Serpents Lens Photography
Húrra
Na een vlucht over een sereen zwart-witlandschap van besneeuwde toppen, ijzige gletsjertongen en uitgestrekte toendra’s landen we in Reykjavik. De lucht is helder en de namiddagzon warm. Vanuit de verte zie je de iconische Hallgrímskirkja boven de stad uittorenen. Als we aankomen op de plek waar de Solfár uitkijkt op de baai voelen we toch een koude wind die verraadt dat we ons in een subarctisch klimaat begeven. Aan de andere kant van de baai doemt de berg Esja op met haar besneeuwde toppen. Het is relatief druk in de stad, want de afgelopen jaren weten steeds meer toeristen de meest noordelijk gelegen hoofdstad te vinden. Om de koude te ontvluchten begeven we ons snel naar Húrra, de plek waar de eerste twee Oration avonden zich afspelen. De kleine, sfeervolle kroeg is gelegen in een zijstraatje in het centrum en geeft ruimte aan ongeveer 300 mensen. Een grote groep gelijkgezinden, uiteraard in het zwart gehuld, heeft zich al voor de deur verzameld. We horen dat een deel van het internationale gezelschap elkaar nog zag op Netherlands Deathfest, het death metalfestival in Tilburg dat het weekend daarvoor nog heeft plaatsgevonden. Zelf zijn we in gedachten over hoe er hier een black metalscene heeft kunnen ontstaan. In een stad die slechts zo’n 200.000 inwoners telt en daarmee twee derde van de nationale bevolking herbergt.
In gesprek met Misþyrming’s D.G. en Helgi blijkt dat black metal helemaal niet zo nieuw is in IJsland, maar dat de aandacht rond de huidige scene wel vrij recent is. ‘Ik denk dat er twee black metalscenes hiervoor in IJsland zijn geweest, maar van beide is geen sprake meer. De huidige beweging startte met Svartidauði’s ‘Flesh Cathedral’ (Terratur Possessions 2012, opgenomen in Lockhart’s Studio Emissary, red.). Zij waren de eerste, de pioniers. Het was zo indrukwekkend om te zien dat Svartidauði een vinylplaat uitbracht. Je moet je realiseren dat er geen vinyldrukkerij is in IJsland. We zijn zo ver verwijderd van alles dat een vinyl-release een buitengewoon feit is. Toen Sinmara een half jaar later ook een plaat uitbracht zagen we dat dit ook mogelijk was voor ons. Hetzelfde geldt voor het cassettelabel (Vánagandr, red.) dat ik run met Tómas (Isdal, gitarist van o.a. Naðra en Misþyrming, en door het IJslandse Grapevine de ‘backbone of Icelandic black metal’ genoemd, red.). Zo’n platform dat internationaal steeds meer aanzien genereerde, is voor veel bands de aanzet geweest om ook materiaal op te nemen en uit te brengen. Uiteindelijk is het simpel: je bent bij shows, raakt geïnspireerd en gebruikt dat in je eigen creatie. Het heeft zich allemaal als een soort sneeuwbaleffect ontwikkeld, waardoor de scene nu zoveel momentum heeft.’
Almyrkvi op Oration door Serpents Lens Photography
Stafur til að vekja upp draug
Eenmaal binnen en bovendien persoonlijk welkom geheten door Lockhart, komen we in een schaarsverlichte ruimte gevuld met wierook en kaarsen. Voor het podium staat een klein altaar klaar met schedels, kelken en een boek met runen, zoals de ‘Stafur til að vekja upp draug’ – de runen om geesten op te roepen en doden op te wekken. Het is allemaal klaargezet voor het merkwaardige openingsritueel van NYIÞ. Hybride drones van strijkinstrumenten, gitaarfeedback en percussie zijn de basis voor een aangrijpende performance waar de voorganger ter aarde stort en herrijst. Een hartslag is het enige wat overblijft als het gezelschap van het podium verdwijnt en het publiek verbijsterd achterlaat.
Rebirth of Nefast op Oration door Serpents Lens Photography
Het contrast had niet groter kunnen zijn met het daaropvolgende Naðra. Zwart-besmeurde lichamen brengen een furieuze, maar behapbare versie van IJslandse black metal met af en toe een fijne “UGH” à la Tom G. Warrior. Elke song wordt ritualistisch ingeleid waarbij de spetters bloed in het rond vliegen. De zelfverklaarde vreemde eenden in de bijt van de IJslandse scene Auðn vormen een persoonlijk hoogtepunt van de avond. De strak-in-zwart-geklede band onderscheidt zich met een dynamische en melodische sound, die in contrast staat met de overwegend chaotisch en beklemmend IJslands geluid. De band heeft vrij recent nog door Europa getoerd met Gaahl’s Wyrd ter promotie van hun nieuwe album ‘Farvegir Fyrndar’ (Season of Mist 2017) en dat zie je terug in de meeslepende show.
Asagraum op Oration door Serpents Lens Photography
Terwijl we Lockhart af en toe nog op en neer zien rennen om brandjes te blussen, staat hierna het deels Nederlandse Asagraum staat op de planken. De band bestaat uit onder andere de Nederlandse frontvrouw Obscura en de recent ingelijfde drumster A. Het goed ontvangen debuutalbum ‘Potestas Magicum Diaboli’ (KVLT 2017) vol ambachtelijke old-school black metal, wordt vanavond met verve uitgevoerd, inclusief een aantal kwaadaardige grimassen. Aansluitend is het de beurt aan het lokale fenomeen Sinmara, met leden uit Svartidauði, Slidhr en Almyrkvi. De gekapte zanger en z’n met zwart-ingesmeerde kompanen brengen gitzwarte en dissonante black metal voort. De band brengt de stijgende lijn van de avond naar z’n toppunt met een ontzettend vurige performance. De avond wordt afgesloten door het Franse Aluk Todolo. Hoewel ze het zelf occult rock noemen, is het beter te omschrijven als een combinatie van experimentele black metal van de Franse School en krautrock. Het is niet verassend dat de band haar muziek uitbrengt op het vooruitstrevende Franse label Norma Evangelium Diaboli. De onconventionele muziek is niet voor iedereen weggelegd en meerdere bezoekers kiezen voor de nachtelijke route huiswaarts. De overgebleven aanwezigen worden in trance gebracht en gaan tot in de vroege uurtjes door.
Drummer Bjarni Einarsson (Sinmara, Slidhr, Abominor) door Serpents Lens Photography
Slidhr door Serpents Lens Photography
Deathspell Omega on Xanax
Op de tweede dag lopen we bij binnenkomst Stephen weer tegen het lijf. Meer ontspannen en blij met de gang van zaken, staat hij ons te woord over de voorbereidingen van de laatste dag in de grote zaal van Listasafn, het moderne kunstmuseum aan de overkant. Toch is hij er snel weer vandoor om de eerste band het podium op te sturen. Vandaag start de dag zonder ritueel, maar worden we direct weggeblazen door Mannveira, vrij vertaald uit het IJslands als ‘het menselijk virus’. De zwartgeblakerde groep is diepgeworteld in Noorse old-school black metal, maar uiteraard met een beklemmende IJslandse twist. De drummer doet de rauwe Fenriz-stijl eer aan en zanger Illugi gromt en brult zijn ziel uit z’n lijf. De sound van het Finse Devouring Star staat daarbij in contrast. De band rond JL hanteert vrij technische black metal in de lijn van Deathspell Omega en Svartidauði. Dat houdt in: ingewikkelde akkoorden en ratelende blastbeats vliegen je om de oren met een zeer theatrale frontman. Net als bij de vorige act, zijn het ingewikkelde, tremolo-getokkelde akkoorden die de geluidsmuur van Abominor opmaken. Met lang uitgesponnen composities en een stem uit de diepte brengen de IJslanders het publiek in vervoering, ondanks technische problemen halverwege de set.
Daarna is het tijd voor het Britse black metal-exponent Abyssal. De band imponeert met een compact blackened death metalgeluid, waar naargeestige melodielijnen fijn doorheen zijn geweven. Gekleed in een zwart gewaad, bezweert de frontman als Mayhem’s Attila Csihar het aanwezige publiek. De gitaristen vliegen virtuoos over hun snaren en de hypersnelle gravityblasts zijn ontzagwekkend. Zeker een hoogtepunt van deze avond! Met Slidhr staat Lockhart zelf weer op het podium. Onder leiding van vocalist en gitarist Joseph Deegan wordt er een bak misantropische black metal opengetrokken. Echter, het is het daaropvolgende Sortilegia uit Canada dat ontzettend veel indruk maakt. Terwijl de kaarsen zijn gedoofd en wierook de kleine zaal weer vult, wordt het podium met een enkele spot verlicht. Het Canadese duo, bestaande uit gitariste en vocaliste Koldovstvo en drummer Haereticus, zet een hypnotisch, minimalistisch geluid neer. Ze spelen als bezetenen en de gepijnigde krijsen zorgen voor koude rillingen.
Almyrkvi op Oration door Serpents Lens Photography
Het surreële Virus verzorgt het slotakkoord. De groep uit Noorwegen, door Misþyrming’s D.G later treffend omschreven als ‘Deathspell Omega on Xanax’, combineert spoken-word met jazzy rock en een statige performance. Het trio is niet voor iedereen weggelegd, maar het overgebleven publiek staat er als betoverd bij. Weer een typische boeking waarmee Oration haar bezoekers uitdaagt om haar muzikale horizon te vergroten.
Naðra op Oration door Serpents Lens Photography
Listasafn
De finale van het festival vindt plaats in de centrale hal van het grootste museum van IJsland, het Listasafn Reykjavíkur Hafnarhús. Gelegen in de oude haven biedt de grote hal in het voormalige pakhuis plaats aan een keur aan evenementen van poëzieavonden tot aan black metalconcerten, zoals Oration. De zaal is de vervanger van de Gamla Bíó, die Oration bij aankondiging op het oog had. Door procedures over geluidsoverlast is het festival vervolgens teruggezet naar de intieme Húrra, om de laatste dag af te sluiten in de grote hal van Listasafn. De eerste aanwezigen zien het door kaarslicht verlichte podium bezet worden door Almyrkvi, het soloproject van Sinmara’s Garðar S. Jónsson. Wederom een persoonlijke favoriete van ondergetekende. De muziek is groots, atmosferisch en buitenaards. Ondanks wat technische problemen aan het begin van de set, weet men ons mee te nemen in het desolate, gitzwarte universum. Vervolgens neemt Tsjechische cultband Inferno plaats op het podium. Sinds 1996 hebben ze in diverse samenstellingen tientallen splits uitgebracht en vorig jaar kwam met ‘Gnosis Kardias’ (W.T.C./ Blut & Eisen Prod. 2017) hun zevende studioalbum uit. Vooral dankzij de huiveringwekkende performance van frontman Adramelech zet het kwintet een prima show neer.
Met Roadburns voormalige Artist in Residence Misþyrming treedt er een befaamde lokale band aan waar velen op hebben gewacht. Vanaf de eerste klanken spat de passie en bevlogenheid er van af. De triomfantelijke songs van ‘Söngvar elds og óreiðu’ (Terratur Possessions 2015) worden met zoveel vuur gebracht dat we er kippenvel van krijgen. Wat heersen D.G. en consorten vanavond over Oration! Waar Misþyrming nog melodie en groove hanteert, raast Svartidauði door de zaal heen met hun chaotische en disharmonische formule. Met hun beklemmende sound en onderhuidse melodieën zijn ze hét grote voorbeeld in de IJslandse black metalscene. De brekende bassnaar van frontman Sturla Viðar is tekenend voor het geweld waarmee het kwartet de muziek de zaal in spuwt.
Als de stofwolken opgetrokken zijn, begint het Noorse Vemod. Liefhebber Lockhart heeft ze naar IJsland gehaald om ook nieuw black metaltalent uit Noorwegen te laten zien, in plaats van dat het altijd over de oude garde gaat. Het verschil met de IJslandse grootmachten is flink, maar ook prettig. Dromerige, door post-punk geïnspireerde black metalklanken vullen de koude hal al snel. Tenslotte sluit Lockhart’s eigen Rebirth of Nefast de laatste editie van Oration af. De vier figuren zijn verborgen in majestueuze zwarte gewaden, omringd door kaarslicht in de donkere hal. Op een rituele manier, brengen ze akelige melodieën voort die de epische geluidsmuur vol reverb en distortion doorklieven. Het is een passend einde van dit intrigerende festival.
NYIÞ op Oration door Serpents Lens Photography
Post-Oration
Zo komt er een einde aan drie edities waar de IJslandse black metalscene in de etalage is gezet en persoonlijke favorieten zijn uitgenodigd. De grote vraag die in het vorige artikel nog niet werd beantwoord – ‘waarom komt er een einde aan het festival met Oration MMXVIII?’ – kunnen we nu wel uitgebreid stellen aan Lockhart. ‘Het is een combinatie van artistieke en praktische redenen. Ten eerste beschouw ik mezelf niet als een concertpromotor en ik wil dat ook niet worden. Ik ben vooral een muzikant en een producer. Het oorspronkelijke concept was dat dit een showcase zou worden voor bands die ik produceerde in m’n Studio Emissary. Hoewel het maar twee jaar geleden is dat ik die eerste Oration organiseerde voor zo’n 270 bezoekers, is het concept getransformeerd tot iets veel groters met nu ongeveer drie vierde van de bezoekers uit het buitenland. Mijn verantwoordelijkheid voor m’n gezin (Lockhart werd recent voor de tweede keer vader, red.), m’n eigen muziek en m’n werk als producer staat op de eerste plek. Ten tweede, de laatste avond in de hal van Listasafn is een soort van hoogtepunt natuurlijk. Uiteraard kunnen we doorgaan en misschien nog doorgroeien, maar ik wil het ook niet dood laten bloeden. Het nieuwe is er op een gegeven moment af en dan heb je kans dat de internationale bezoekers niet meer komen. Bovendien komt er vast wel weer iets anders, zoals we nu ook Reykjavik Deathfest hebben.’
Daarover spreken we later met Misþyrming’s D.G. en Helgi. ‘Er wordt gesproken of er weer iets jaarlijks georganiseerd gaat worden. Op dit moment is het al erg levendig en iedereen die we in de scene kennen is nog vol inspiratie en bezig met muziek creëren.’ Bijvoorbeeld Tómið Hungrar, een lokale promoter die in samenwerking met Vánagandr het Black Twilight Circle collectief (volgens Noisey’ het Amerikaanse antwoord op het mysterieuze Franse Les Légions Noires’, red.) uit Los Angeles over liet komen in januari. ‘Ja, dat was een soort van test, want we hadden nog nooit zoiets gedaan. Het pakte allemaal erg goed uit. We hebben het erover gehad om een festival te organiseren, want we kennen veel toffe groepen uit het buitenland. Maar, we lopen uiteindelijk tegen hetzelfde probleem aan als Stephen: we zijn zo ontzettend druk met andere dingen, zoals onze bands en onze privélevens. Desalniettemin, er zijn goede dingen gaande. Die Tómið Hungrar is bijvoorbeeld goed bezig en heeft een aantal toffe shows gepland. Als het allemaal gaat rollen, kunnen we weer wat neerzetten.’
Verder mogen we niet vergeten dat van 11 tot 14 juli de dertiende editie van Eistnaflug plaatsvindt, een metalfestival aan de oostkust van IJsland, voorbij de Dimmuborgir-rotsformaties en waar de zon niet ondergaat, in het pittoreske gehucht Neskaupstađur.
Auðn op Oration door Serpents Lens Photography
Post Scriptum: Sól Án Varma
Daarnaast spreken we D.G. en Helgi ook over de komende performance op Roadburn. ‘Op dit moment zijn we keihard aan het werk. Het is nog niet klaar, maar het zit eraan te komen. Daar zijn we tot aan Roadburn nog wel mee bezig. Het wordt een eenmalige gebeurtenis en niet zoals de Úlfsmessa, die drie keer werd uitgevoerd. Ik was er klaar mee. Men vergat waar het om ging en zag ons als een supergroep of iets dergelijks, of als een merk. Men zag ons als iets dat goed kaarten kon verkopen voor hun festival. Zelfs labels hebben ons gecontacteerd met de vraag of we de Úlfsmessa niet wilden uitbrengen. Zij hebben echt het punt gemist. Het was een naam voor een ritualistische showcase door een verzameling bands. De nadruk kwam veel te veel te liggen op het merk. Die mensen die naar de eerste Úlfsmessa kwamen, kwamen voor de samenwerking tussen die bands. Voor Sól Án Varma is het wijs om niets te verwachten, zodat men ook niet teleurgesteld kan worden. Dat betekent niet dat het niet goed gaat worden. We verwachten een open-minded benadering. Men moet het meemaken, opnemen en daarna is het moment vervlogen. Carpe diem.’
Op zondag 22 april spelen leden van Misþyrming, Naðra, Svartidauði, en Wormlust onder de naam Vánagandr de compositie Sól Án Varma op het Roadburn Festival in Tilburg. Van 17 tot 19 mei vindt Reykjavik Deathfest plaats met onder andere de NL bands Ulsect en Dodecahedron. Eistnaflug wordt van 11 tot 14 juli georganiseerd in Neskaupstađur met onder andere Watain, Batushka, Sólstafir en Auðn.
Lees ook de Preview van Oration MMXVIII + introductie van de IJslandse black metalscene.
Inferno op Oration door Serpents Lens Photography
Nog geen reacties!
Er zijn nog geen reacties geplaatst.