Interview: Ghost is meer dan een band, het is een gedachtegoed

Ghost, december 2015 in TivoliVredenburg, foto Tim van Veen

De Zweedse ‘shockrockers’ van Ghost zijn graag geziene gasten in ons land. Volgende week geven ze in de AFAS de grootste headlinershow uit hun Nederlandse carrière, een paar dagen later volgt de Ancienne Belgique. Nog altijd in teken van de Grammy-winnende EP Popestar maar een vierde album is onderweg. Natuurlijk bouwt het vierde album, volgens sommigen Drenched in Death genoemd, verder op Meliora en mogen we meer verhalen verwachten over de apocalyps. Niet alleen verhalen natuurlijk want de Zweedse hardrockband pakt niks halfslachtig aan. De nieuwe plaat is al bijna af en wordt “een antwoord op Meliora, passend binnen het totaalplaatje dat alle albums vormen”. Apocalyptisch en duister, maar “er moet ook een brandend hart zijn, dat probeert te overleven”.

Lees ook de review uit AFAS Live: ‘Ghost uit elkaar? The show must go on!’

Door Lodewijk Hoebens

Ghost is meer dan een band, het is een gedachtegoed, heimelijk uitgedacht door de lead-gitarist (en Nameless Ghoul) waar we een gesprek mee hebben. Als control freak blijft de vriendelijke en boeiende Zweed 24 uur per dag bezig met de band. Moet misschien ook wel wanneer je zo veel successen behaalt. Papa kan niet op zijn lauweren gaan rusten, met een merchandise-machine die op volle toeren draait en iedereen die je wil hebben. “Soms lijkt het alsof ik meer aan de telefoon zit dan dat ik optreed.” Elke show is altijd tiptop in orde omdat ze zorgvuldig zijn bedacht. Elke tour borduurt verder op het succes van de vorige. Nieuwe maskers, Sisters of Sin, grotere visuals, showelementen die de muziek alleen maar versterken. En het werkt als een tierelier. Ghost mag tijdens de Zweedse Grammy’s voor de Popestar EP de award in ontvangst nemen voor beste rockalbum, nadat ze dat eerder al deden voor Infestissumam en Meliora. Bovendien scoort single Cirice ook nog eens een ‘echte’ Grammy in de categorie Best Metal Performance.

LANDGENOTEN GHOST EN OPETH DELEN VEEL INVLOEDEN
“Winning!’’, zou je zeggen, al ligt het iets genuanceerder. “We zijn heel blij, maar ik voel me ook een beetje kut. Kijk, we hebben moeite gestoken in het maken van de EP, maar natuurlijk niet dezelfde hoeveelheid energie als de andere bands. Sorry guys!’’ Opeth hoort bijvoorbeeld niet eens bij de genomineerden maar maakte met Sorceress toch een van de betere platen van 2016. “Inderdaad, als er één band de award had moeten winnen, was het wel Opeth.” Opvallend is dat Sorceress elementen heeft van de ‘oude’ Ghost, met lekker veel orgels. ‘’Ik en Mikael (Åkerfeldt) delen veel invloeden. We laten elkaar regelmatig demo’s horen en bovendien zijn we beiden vinyl-verzamelaars. Daarin leunen we vaak dezelfde muziekkant op. Na de show in Amsterdam probeer ik dan ook even langs te gaan bij de muziekbeurs in Utrecht.”

“Zowel Ghost als Opeth zijn geen traditionele blues-georiënteerde rockbands. Beide zijn meer prog-achtig, donker en eclectisch. Opeth gaat momenteel echt de prog-kant op, terwijl wij meer een shockrock-band zijn. Italiaanse jaren ’70 rock en horrormuziek blijven gemeenschappelijke interesses. Obscuur werk. Mikael werkt meer met sound”, vertelt de gitarist peinzend. “Zij zijn een echte progrockband. Ghost is dat zeker niet.”

Ghost in TivoliVredenburg, foto Tim van Veen

“GHOST ZOU NOOIT KUNNEN IMPROVISEREN ALS BRUCE SPRINGSTEEN”
Ghost heeft sinds Opus Eponymous uit 2010 flinke stappen gemaakt en mag dat binnenkort bewijzen in AFAS Live (de HMH). Ondanks het aanhoudende succes blijft de Nameless Ghoul enorm dankbaar en trots op de behaalde prijzen. “Na de Grammy’s werd mij de vraag gesteld of ik het ondertussen normaal vind. Neen! Ik was juist nerveus voor en tijdens de show. Als je dan wint, valt er zo veel van je af. Maar laat het alsjeblieft niet wennen. Voor je het weet is het afgelopen en ben je opeens old school. In Zweden hebben we drie awards gewonnen maar wie weet komt er geen vierde. ‘Don’t take shit for granted, it will bite you in the ass’.”

Als we de geest met het Vuur logo mogen geloven krijgen we een geweldige show voorgeschoteld. Hij speelt graag in Nederland. ‘’Wanneer je weet dat het dik uitverkocht is (Amsterdam nog niet overigens), je weet wat je doen moet en de adrenaline pompt. Een van de beste gevoelens die je kan hebben. Nou moet ik zeggen dat ik wel een control freak ben. Ik hou ervan als alles gaat zoals het moet gaan. Begrijp me niet verkeerd, Bruce Springsteen vind ik te gek met zijn drie uur durende shows vol improvisatie. Ghost zou nooit op die manier kunnen functioneren. Het zou de vibe binnen de band volledig vernietigen. Improvisatie kan bepaalde reacties teweegbrengen. Tegelijk zal het nooit hetzelfde dramatische effect creëren dat ik voor ogen heb.”

TOUREN MET MAIDEN EN DE SET ‘SLACHTEN’
In de zomer vergezellen ze, als special guest, Iron Maiden door de Verenigde Staten. Dan komen er natuurlijk heel wat andere factoren bij kijken en die zijn niet altijd positief. “In tegenstelling tot een keer openen voor Metallica en Rammstein hebben we bij de Maiden-tour het voordeel dat we twee maanden achter elkaar kunnen spelen. Hetzelfde podium, licht en opbouw. We hebben maar 50 minuten, wat het makkelijker maakt om een setlist samen te stellen die werkt. Op festivals waar je tussen twee bands staat geprogrammeerd, heb je daar ook nog rekening mee te houden. Dan krijg je opeens te horen dat je maar een half uur mag spelen in plaats van drie kwartier. Snel handelen is dan het advies en ‘slaughter’ je de set.”

Deze last minute wijzigingen maken de dagen soms lekker onvoorspelbaar, maar het gaat wel ten koste van de show. “Duizend man komt speciaal voor jou en dan mag je maar dertig minuten spelen. Zo zijn er veel force majeures tijdens festivals en als support act. Je bent gewoon niet de main attraction. Klaar! Daardoor moeten we ons aanpassen, wat de job interessanter maakt maar ook zwaarder. Natuurlijk gaat niet alles bij ons volgens een strak regime. Adlib en rock ’n roll blijven een onderdeel van de show. Laat ik je een geheim vertellen over rock ’n roll: Bands houden van setlisten omdat alles erop is afgestemd. De lichtshow, het wisselen van instrumenten… Wanneer je niet weet dat de lichten uitgaan en je moet van gitaar wisselen dan kan het zo maar fout lopen. Vooral met een nieuwe setlist zijn er veel zaken waar rekening mee gehouden moet worden. De zaal merkt het misschien niet, maar on stage zorgt het voor irritaties. Het verstoort de flow en dat is juist zo belangrijk om een goede show te krijgen. Wanneer je voor duizenden mensen optreedt in de Heineken Music Hall moet je wel leveren.”

“GHOST IS ONTSTAAN ALS IDEE, ALS ONE-MAN PROJECT, NOOIT ALS BAND”
Sowieso mogen we wel het een en ander verwachten. Tijdens de Sinterklaasshows in TivoliVredenburg en Trix was de EP Popestar en bijbehorende kneiter Square Hammer nog niet uit. Of er meer materiaal van debuut Opus Eponymous gespeeld gaat worden, is nog maar de vraag. Het album lijkt de laatste jaren wat in de vergetelheid geraakt. “Natuurlijk stond de vorige tour in het teken van Meliora. Veel songs van het album passen goed in de set en zijn bovendien makkelijker te spelen. We hebben onze eigen favoriete nummers, maar je hebt gelijk. Iemand van ons team gaf laatst ook aan dat we weinig van Opus spelen. Dus hebben we zitten klooien met Prime Mover, Stand By Him en Elizabeth. Death Knell hebben we blijkbaar al drie jaar niet meer gespeeld. Het blijft lastig om een complete setlist samen te stellen waardoor iedereen tevreden blijft.”

De verminderde aandacht voor Opus heeft ook te maken met de vele bezettingswisselingen die Ghost sinds het begin heeft moeten doorstaan. ”Ghost is ontstaan als idee, nooit als band. Het begon als een one-man project met een vriend. Zonder hem ben ik vervolgens gaan werken aan de eerste plaat. Ondertussen werden meer en meer concerten geboekt, waardoor ik muzikanten nodig had. Vanwege de eigenaardige identiteit van de band zijn er veel leden geweest die daar geen onderdeel van wilden zijn. De drummer van het eerste album horen we ook op Meliora, maar heeft nog nooit live opgetreden. Gelukkig kende hij een ander. “Geen Dave Grohl”, reageert de gitarist lachend, “maar ook hij liet na een optreden weten niks te hebben met het soort muziek dat we maken.”

Ghost in TivoliVredenburg, foto Tim van Veen

“IK ZIE MEZELF MEER ALS REGISSEUR VAN GHOST DAN ALS MUZIKANT”
Een komen en gaan van bandleden dus en dan ook nog elke plaat een nieuwe Papa. “Een nieuwe baan, nieuwe vriendin, weinig liefde voor de band, het gevoel niet goed genoeg te zijn… Ondertussen volgden de shows elkaar in moordend tempo op. Sinds het begin van de band, ná Opus Eponymous dus, hebben we heel wat line-ups gehad. Maar ik ben gewend aan verandering, de ene misschien heftiger dan de andere. Het probleem is dat sinds ik in mijn eentje met dit project ben begonnen, ik mezelf niet alleen meer als muzikant zie maar meer als een regisseur. Ik werk met Ghost fulltime, maar het meest zit ik aan de telefoon. Voor velen binnen en buiten de muziekscene zal het als een verrassing komen dat ik meer doe dan anderhalf uur op een podium staan. Het is een project met een veel groter doel dan hangen met vrienden en een beetje muziek maken.’’

Ghost in TivoliVredenburg, foto Tim van Veen

De Europese tour is ruim een week onderweg, maar het vierde album staat al in de steigers. Sinds Meliora werkt de belangrijkste Nameless Ghoul al aan een opvolger. De albums vormen dan ook één verhaal. De ondergang van de mens door zijn eigen toedoen. “Net als He Is door de jaren is ontstaan, heb ik dat met de meeste songs. Stukjes verschijnen her en der en dan kijk ik waar het terecht komt. Tijdens het samenstellen van Meliora hebben producer Klas Åhlund en ik de helft opzijgezet, omdat ik weet dat het past binnen het totaalplaatje dat ik al enkele jaren in mijn hoofd heb. De nieuwe plaat wordt een antwoord op Meliora en het verhaal wat ik wil vertellen heb ik al. Toch ben je nooit helemaal klaar tot de songs zijn geschreven en de plaat is gemixt.”

“ER MOET EEN BRANDEND HART ZIJN, DAT PROBEERT TE OVERLEVEN”
Een blik naar de huidige maatschappij helpt eveneens in het afwerken van songs. Als je het over apocalyptisch wil hebben hoef je eigenlijk maar aan één iemand te denken: Donald Trump. ‘’Tijdens de Amerikaanse verkiezingen waren we op tour door de States. Maar je mag niet iedereen over dezelfde kam scheren. Ik heb veel tijd in jullie land doorgebracht en van alle landen doet Nederland mij het meest denken aan Zweden of Noorwegen. Wij als rijke, intelligente westerse naties hebben het makkelijk om kritiek te leveren. En misschien zijn de gebeurtenissen in het Witte Huis één grote grap, wie zal het zeggen. Mummy Dust gaat niet over Trump, maar wel over mensen als hem. Onze platen hebben altijd wel een sociale diepgang, zelfs op de eerste plaat waar het thema vooral erg Middeleeuws is.”

From the Pinnacle to the Pit is een goede weerspiegeling van de mensheid door de jaren heen. Denk maar aan de verhalen van Icarus en Lucifer. “Het nieuwe album vindt plaats in een zeer apocalyptische periode van de mens. Maar iedereen beleeft dat op zijn eigen manier. Terwijl wij zitten te praten, zijn er miljoenen die het moeilijk hebben. Zoals ik al zei, het is hoe je naar iets kijkt. Ik word betaald om muziek te maken om te entertainen, maar een boodschap probeer ik altijd mee te geven.” Gelukkig is niet alles kommer en kwel. “Meliora klinkt erg hopeloos. Nu is het de uitdaging om een album te maken dat voelt alsof het ‘drenched in death’ is. Een logisch vervolg, al is het overigens geen albumtitel zoals sommigen beweren”, antwoordt de gitarist lachend. “Misschien klinkt het als het einde van de wereld maar er moet een brandend hart zijn, dat probeert te overleven. Ook al ligt de dood op de loer, de plaat moet gaan over survival.”

Ghost in TivoliVredenburg, foto Tim van Veen

Ghost speelt 6 april in de AFAS Live (lees hier de review) in Amsterdam en 10 april in de uitverkochte Ancienne Belgique in Brussel.