Roadburn toont verbreding en diepgang in New Wave of Dutch Black Metal

Terzij De Horde op Noorderslag, foto Rick de Visser

Terzij De Horde op Noorderslag 2016, foto Rick de Visser

Je moet bijna wel onder een steen geleefd hebben om niets meegekregen te hebben van de ontwikkelingen binnen de huidige black metal-wereld. Ook in ons land zitten ‘we’ momenteel bepaald niet stil in het genre. In de opmaat naar Tilburgs Roadburn – dat ruim aandacht zal besteden aan de vaderlandse black – bekijkt NMTH de ontwikkelingen nog eens nader, met in het bijzonder de Nederlandse tendens.

Door Jurgen de Raad

Er zit knap wat beweging in het nationale black metal-landschap. De laatste jaren zijn er steeds meer bands aan de donkere horizon verschenen die hun black vermengen met elementen uit andere (sub)genres. Ook zie je bij bepaalde formaties een ontwikkeling van het meer traditionele, behoudende Scandinavische (vooral Noorse) black-concept (Darkthrone, Mayhem, Immortal) richting een sound die gevarieerder is van opzet. Er lijkt een behoefte te zijn ontstaan om af te wijken van de klassieke black metal, die toch aan een muzikaal soberder stramien vastzit.

Tegelijkertijd wordt de traditionele intensiteit ervan niet uit het oog verloren. Wel voegt deze nieuwe golf een uitdagende prikkel toe voor zowel muzikant als luisteraar, waarbij verwondering en spanning vooropgaan in de ervaring van de muzikale expressie zelf. Een ervaring die verder gaat dan black metal an sich en een drang heeft ermee te experimenteren. Daar hoort ook het meer (durven) afstappen van typische black-thematiek bij: aan satanisme, heidendom en sagen gerelateerde zaken maken veeleer plaats voor, of worden uitgebreid met, menselijke dramatiek als vervreemding en innerlijk en sociaal-emotioneel onbehagen. Drama dat voor een deel te linken is aan het huidige, niet bepaald rooskleurige tijdsgewricht.

Black metal blijkt nu voor meerdere Nederlandse heavy bands een prima muzikaal meng- en bindmiddel. Met als doel een duidelijke drang naar bevrediging van meer eigen creatieve identiteit. En, om zodoende ook uiting te geven aan de onbehaaglijke staat van de menselijke geest. Black metal-riffs laten zich goed kneden in melodische en ritmische context en zijn daarom in te brengen bij of te combineren met andere stijlen of (sub)genres. Iets dat vaak niet in dank wordt afgenomen door menig black metal-purist – is niet ´true´! – en weggezet wordt als hip en toegeven aan de commercie. Ook het Zwiterse Zeal & Ardor heeft deze reactie ervaren, zo vertelde hij aan NMTH. Toch heeft het in de afgelopen jaren internationaal voor een interessante tendens in dit subgenre gezorgd. Met bands als Wolves In The Throne Room, Deafheaven, Alcest of Enslaved, die black metal – meer dan ooit tevoren – naar een breder publiek hebben gebracht.

WALTER ROADBURN OVER NEW WAVE OF DUTCH BLACK METAL
Naast zichtbare, de landsgrenzen over gaande ontwikkelingen in landen als de VS, Frankrijk, België, Finland en IJsland, beginnen de veranderingen in het Nederlandse black-klimaat ook in het buitenland op te vallen. Reden genoeg voor Roadburn-baas Walter Hoeijmakers om op de komende editie van het festival een aantal vooruitstrevende en veelbelovende Nederlandse black metal-acts voor het voetlicht te laten treden. Zie voor de toelichting het interview dat NMTH recentelijk had met Hoeijmakers. Hij laat erin het licht schijnen over wat inmiddels al te boek staat als de ‘New Wave of Dutch Black Metal’.

De muziek zélf staat bij veel bands in de tegenwoordige binnenlandse black metal-scene steeds meer bovenaan. Het uitdrukken van black metal in zijn extremiteiten – in spel en atmosfeer – is daarbij eerder een onderdeel geworden van de totale expressie. Je mag stellen dat het uitdragen van het typische imago bij dergelijke – buiten de lijntjes kleurende – black metal-bands eerder een bijkomend doel is. Het is, zoals hiervoor aangegeven, een genre dat zich goed laat kneden binnen de versmelting met andere stijlsoorten. De creatieve vrijheid is hierbij groot, waarin meespeelt dat black metal zich sterk richt op het individu. Dat maakt dat het, zo ook in Nederland, eveneens prima gedijt in éénmans-projecten of in ieder geval kleinere bandverbanden.

<a href="http://gnawtheirtongues.bandcamp.com/album/hymns-for-the-broken-swollen-and-silent">Hymns for the Broken, Swollen And Silent by GNAW THEIR TONGUES</a>
<a href="http://urfaust.bandcamp.com/album/empty-space-meditation">Empty Space Meditation by Urfaust</a>

Turia

GNAW THEIR TONGUES en URFAUST
Het brengt ons zo bij Gnaw Their Tongues en Urfaust. Bands die hun experimenteerdriften al jaren de vrije loop laten – ook met internationaal succes – , eigenlijk nog voor de hang naar experiment binnen de Nederlandse black metal goed in zwang raakte. Gnaw Their Tongues, het geesteskind van Drachtenaar Maurice ‘Mories’ de Jong, serveert pikzwarte, filmisch aandoende black/noise, overladen met dikke dotten industrial en ambient. Daar waar het duo van Urfaust zijn ‘lo-fi black magick’ giet in occulte metal-rites, bijgestaan door naargeestige ambient en gevaarlijk drone-bombast.

De diversiteit is groot bij de bloeiende lichting Nederlandse black. Of dat nu is in de vorm van gruizige minimalistische black metal vol omarmende atmosfeer dan wel in moderne hectische black die de nodige neurose kent. Zo brengen Turia en Lubbert Das bijvoorbeeld uiterst bezwerende primitieve black-klanken, die je een grimmige en desolate wereld mogelijk nog meer laten voelen door ijskoude weidse screams. Of neem Folteraar, dat misschien nog meer prematuur klinkt dan voornoemde twee. En deels hangend in improvisatie, op de vorig jaar gelanceerde eerste full-length Vertellingen Van Een Donkere Eeuw. Folteraar verrast door zijn mysterieuze ruwe black met hardcore punk en gonzo psych.

DODECAHEDRON en TERZIJ DE HORDE
Hectische black dan is zoal terug te vinden bij Dodecahedron en Terzij de Horde. Elk tart de black metal-standaard op geheel eigen wijze, waarbij technisch complex songmateriaal een mooi evenwicht vindt in stuiterende agressie en meer gedragen atmosfeer. Avant-garde en jazz (Dodecahedron) en onder meer doom metal en chaotische screamo (Terzij de Horde) zorgen voor bonte tinten in het donkere spectrum.

FLUISTERAARS, VERWOED en LASTER
Fluisteraars, Verwoed en Laster (lees het interview met de Roadburn Introduces-act) zijn dan nog heel goede voorbeelden van hoe Nederlandse black anno nu – in de obscuur klinkende gelaagdheid – gevoel en dramatiek op meeslepende wijze door kan laten stromen. Zelfs als daar rappe blasts bij aan te pas komen, te midden van hallucinerende ambient- of shoegaze-bestuivingen, nemen slepende melodieën je mee.

Resumerend mag je stellen dat de black metal in Nederland met zijn grote veelzijdigheid ook aan diepgang heeft gewonnen. Diepgang die vernieuwing en originaliteit meedraagt, een natuurlijke drang kent en op veel fronten mooie spanning teweegbrengt. Zaken die veel liefhebbers aanspreken, in een tijd waarin het metalgenre ook met aardig wat verzadiging heeft te kampen. De huidige black weerspiegelt verder dus scherp het donkere tijdsbeeld waarin we zitten; het pure, diepgaande gevoel die de extreme muziekvorm uitstraalt is voor velen een herkenning.

De Nederlandse black zit in erg goede wateren en de waardering ervoor is geheel op zijn plek. En dat is mooi. Op naar Roadburn om van al die blackened veelzijdigheid te proeven, zou ik zeggen!