Manuel Gagneux, foto: Georg Gatsas

Hoe een smakeloze opmerking online tot zoiets groots kan leiden. Het gebeurde bij Manuel Gagneux toen hij op het internet vroeg naar ideeën voor een nieuw project. Wanneer een bijdehante trol een combinatie tussen black metal en ‘n****r music’ suggereerde, begon er een lichtje te branden bij de muzikant. Debuut Devil Is Fine, door Manuel zelf geproduceerd, sloeg in als een bom in de underground, met spots op onder andere Roadburn. Dat kleine dingetje werd ineens heel serieus, met in 2018 al de uitstekende opvolger Stranger Fruit, die de mix van soul, negrospirituals en metal in een nog meer solide vorm goot. Nu, bijna vier jaar later komen we aan bij langspeler nummer drie, simpelweg getiteld Zeal & Ardor. Een plaat die dankzij het gevolg van de lockdown evenals de raciale spanningen in de VS langer op zich deed wachten. Maar zoals ze zeggen: geduld is een schone zaak, en laat dat geduld nu ook echt beloond zijn met een waanzinnige release. We spreken de main man van Zeal & Ardor daarom alweer voor de derde keer, over de nieuwe plaat, politiek in de muziek en touren met Opeth en Mastodon…

Tekst: Merijn Siben

De populariteit van Zeal & Ardor bevindt zich nog steeds in een opwaarts momentum. Bescheiden begon het nog met Devil Is Fine, maar opvolger Stranger Fruit verfijnde die sound alsmaar meer. Met daarbovenop een geduchte livereputatie en flink wat ervaring op zak, lijkt met Zeal & Ardor het volgende niveau bereikt, en die trein zal alweer snel naar een volgende halte tuffen.

Of Manuel Gagneux er ook zo over denkt, blijft nog even afwachten wanneer de videocall start, want ondergetekende moet bij elke Zoom-meeting weer het wiel opnieuw uitvinden als het op zijn audio aankomt. Na wat gekloot is er contact, met een opgewekte Manuel die roept: ”Hey, het heeft gewerkt!” Aan NMTH het fortuin dat het zijn eerste interview van de dag is, geboosterd en erg goedgemutst, vanuit Zwitserland. ”Beetje last van mijn schouder, maar ik hoef toch alleen maar te praten vandaag. Hier in Zwitserland worden er veel mensen ziek, en ook de poppodia en clubs zijn dicht. Gelukkig lijkt omicron minder heftig te zijn, dus hopelijk biedt dat iets goeds voor de toekomst.’’

Geheimen bewaren
Laat dat inderdaad vooral een goed teken zijn, want vandaag op 11 februari verschijnt de self-titled, met in mei een Europese tour voor de boeg als support van Zweedse tech metal grootmeesters Meshuggah. In vele opzichten is Zeal & Ardor muzikaal weer een overtreffende trap. Zwaar, gevarieerd, gelikt en eigenlijk gewoon erg lekker: ‘”Stranger Fruit was ik heel erg blij mee, maar met deze plaat hadden we meer tijd genomen om te tweaken en na te denken over de sound.  Hij is alweer negen maanden klaar maar ik heb er een hekel aan om geheimen te bewaren. Er zijn ook echt dronken momenten geweest dat ik dacht: laten we hem gewoon plotsklaps online gooien!’’

Naar verluidt probeert Manuel niet teveel zijn songs te retoolen. Ook voor Zeal & Ardor was dat dit keer het geval. ”De songs kwamen er gewoon zo uit in de demo’s. Ik wil daar niet al teveel meer aan sleutelen, want zo krijg ik afstand tot het originele idee en worden mijn songs slechter en slechter. Simpelweg, ik wil zoveel mogelijk plezier halen uit het nummer. Als ik er geen plezier aan beleef, wordt het schrappen.”

Knutselen in de studio
Debuutplaat Devil Is Fine is nog door Manuel zelf geproduceerd in 2016, maar opvolger Stranger Fruit deed hij samen met producer Zebo Adam. Voor de derde langspeler is Manuel echter met bandlid Marc Oberst in de studio gedoken, die live de backing vocals doet. En het resultaat mag er wezen: net als Stranger Fruit klinkt de plaat vol, bruut en agressief. ‘’Haha, op Devil Is Fine kun je duidelijk aan horen dat ik het zelf heb gedaan. Maar van Zebo heb ik zoveel geleerd! Hij liet me toen echt mijn gang gaan, maar wel met tips en kanttekeningen. Ik heb dan ook meer geduld gekregen voor het proces en het vinden van de juiste sound. Voor deze plaat heb ik Marc mee laten helpen met het technische aspect. Hij weet echt alles van de juiste tools aansluiten en afstellen, echt een engineer.” Voor de mix is tot slot Will Putney aan de mouw getrokken, naast producer ook lid van deathcore mastodonten Fit For An Autopsy en END. ‘’Will is echt fucking goed in zijn werk! We hebben hem eigenlijk gewoon gemaild en hij toonde interesse, echt een goede gast.’’

Wake of a Nation en de moord op George Floyd
Het had niet veel gescheeld of Zeal & Ardor had heel anders geklonken. Met in 2020 een pandemie die ongenadig hard toesloeg, was Manuel al flink aan het schrijven voor de opvolger van Stranger Fruit. Maar op 25 mei 2020 werd Amerika opgeschrikt door de moord op George Floyd, resulterend in een langdurig protest, raciale spanningen en politieke verdeeldheid. ”Ik was natuurlijk erg onder de indruk geraakt van deze verschrikkelijke situatie. Dus ik besloot de tracks die ik op dat moment had uit te brengen als Wake of a Nation.” De EP telde zes nummers die zonder promo of pers in oktober dat jaar het levenslicht zagen. ‘’Het voelde gewoon niet goed om er meer van te maken dan het is. Ik wilde die songs isoleren. Gewoon een EP uitbrengen als directe reactie op het onrecht dat George Floyd en talloze Afro-Amerikanen meemaken vandaag de dag.’’

Op zo’n moment waarin een grote verdeeldheid en politieke spanningen lijken te heersen in het land, is een EP uitbrengen natuurlijk erg gewaagd. Maar volgens Manuel viel het allemaal wel mee: ”We kregen eigenlijk veelal positieve reacties. Natuurlijk zijn er altijd hatelijke reacties van mensen die zich afvroegen waarom we ineens politiek waren, maar dat soort reacties kan ik alleen maar om lachen. Ik bracht het uit voor mezelf en mensen die hetzelfde voelen.’’ Waar met Wake of a Nation de actualiteit en politieke situatie omschreven wordt, keert Manuel met Zeal & Ardor weer terug naar de mystieke en satanische thematiek. Volgens hem een logische keuze: ”Ik ben een muzikant, dus niet hier om mijn politieke mening te uiten. Het uitgangspunt is dat ik vooral luchtdecoratie maak, haha. Hoewel er wel wat politieke verwijzingen te vinden zijn als je goed zoekt. Dat staat niet op de verpakking, maar het zit wel in de ravioli.”

Zeal & Ardor in 013, foto Paul Verhagen

De nazi’s en Wagner
Een van de hoogtepunten op de plaat is het volledig Duits gezongen Götterdämmerung, die volgens Manuel verwijst naar een compositie van Wagner. ”Het is een van zijn opera’s. Als componist is hij natuurlijk veel gebruikt en gewaardeerd door de nazi’s maar hij was zelf ook nogal een lul, ondanks zijn goede muziek. Dus bij Götterdämmerung is het idee dat ik daar mijn eigen interpretatie aan geef en het zo toe-eigen.” Toch vraagt hij zich af of mensen het wel zullen waarderen. ”Duits klinkt heel erg agressief, dus dat past wel bij het nummer. Maar misschien zou die taal ook storend kunnen overkomen op de luisteraar. Hoewel ik dus aanvankelijk wel twijfelde het te doen, vergat ik even dat Rammstein ook bestaat. En die band is enorm.”

Touren met Mastodon en Opeth
Ondanks alle coronaperikelen wist Manuel toch nog enkele high profile shows te kunnen spelen in de VS. In november en december stond Zeal & Ardor als support voor progmaestro’s Mastodon en Opeth. ”Echt fantastisch! Naast dat het grote bands zijn, ook nog eens waanzinnige muzikanten. En hun publiek is erg openminded.” Ondanks dat optreden in coronatijd een complexe opgave is, kijkt Manuel er erg tevreden op terug. ”Sterker nog, het is een van de meest relaxte tours die we hebben gedaan! Beide bands en hun hele crew zijn ontzettend echt chille mensen. We waren de openingsband, maar de mannen van Mastodon en Opeth stonden gewoon buiten de kleedkamer om ons succes te wensen. Ik besefte me dat je een grote band kunt zijn, zonder dat je je als een eikel gedraagt.’’ Ook gaf het de mogelijkheid alvast wat tracks te showcasen, waaronder het meesterlijke Death to the Holy. ”Eerst sloten we vaak af met Baphomet, maar dit keer met Death to the Holy. En dat beviel goed! Mogelijk dat die dan ook als hekkensluiter zal fungeren in de toekomst.”

Zeal & Ardor op Graspop, foto Rob Sneltjes

Toekomstplannen
De komende maanden is de promocyclus gevolgd door, als corona het toelaat, een bezoek aan Europa. Met niemand minder dan legendarische metal techneuten Meshuggah tevens. ”Ik ken Meshuggah van allerlei festivals. We hebben enorm respect voor wat ze doen en wat ze maken. Dus toen we dit aanbod kregen was dat een dikke ja!” Tevens staat Zeal & Ardor ook gepland voor Graspop, die in 2018 al hoge ogen scoorde in een overvolle Metal Dome, waar deze schrijver ook was. ”Dat is een van mijn favoriete tourmomenten! Echt onwerkelijk. Door de hitte zochten mensen denk ik een beetje schaduw waardoor die hele tent, met toepasselijk kathedralen als backdrop, helemaal volstond. Een van mijn favoriete tourmomenten!” Ook wordt er nagedacht over een headlinertour door Europa en Amerika, maar dat blijft afwachten. ”We zien het niet zitten om iets aan te kondigen, en dat het vervolgens weer verzet wordt. Dus na de zomer wellicht.’’

Met dus een nieuwe plaat in de buidel en het gestaag winnen van terrein, is het Manuel vergeven als hij onder de druk bezwijkt. Maar niets is minder waar. ”Ik ben gewoon erg blij dit kunnen doen en probeer me zo min mogelijk zorgen te maken over hoe het loopt. Wat helpt is dat het succes dat ik nu heb op mijn 27ste begon, daarvoor was ik al tien jaar muzikant. Dat zorgt ervoor dat ik nuchter kan blijven over deze hele situatie, en dat het niet naar mijn hoofd stijgt. Als het veel eerder was gebeurd, op mijn 20ste ofzo, was ik vast een arrogante eikel geworden, haha!’’ 

Het album Zeal & Ardor is vandaag uitgebracht en verkrijgbaar in diverse formats. 18 mei staat de band, als de maatregelen het toelaten, samen met Meshuggah in 013 te Tilburg. Tickets verkrijg je hier. 


Deel dit artikel