Laibach, foto Žiga Intihar
Het Sloveense Laibach heeft sinds 1980 de naam weten te vestigen met een opvallende combinatie van (industrial) muziek en performance art, die zeker in die tijd in de voormalige Joegoslavische republiek zeer ongebruikelijk was. We noemden het eerder met reden een hogere vorm van kunst, waarin performance, muziek en symbolisme duelleren. De eigenzinnige band heeft een speciale show in petto op dinsdag 9 februari in het Paleis voor Schone Kunsten (Bozar) in Brussel ondersteund door het RTV Sloveens Symfonie Orkest. Bijzondere plek ja. We mailden met de band om het hoe en waarom van die show en van het Laibach van anno 2016 te achterhalen.
De jonge Sloveense componist Anže Rozman arrangeerde de orkestraties en Simon Dvoršak zal het orkest dirigeren. Het publiek krijgt een aantal nieuwe interpretaties voorgeschoteld van bekende Laibach-nummers, onder meer uit de Sound of Music- en Spectre-projecten. De muzikanten zullen ook enkele nummers spelen van “WAT”, het album dat in 2003 verscheen en – haast profetisch – de vluchtelingen- en migratiecrisis in Europa en het Midden-Oosten behandelt. Saillant in dat kader is ook de voorspelling “Europe is falling apart” in het nummer “Eurovision” (van album “Spectre” uit 2014).
Voor meer informatie en achtergronden van Laibach ga je naar dit artikel. Hieronder een voorproefje met het RTV Symfonie Orkest uit 2009.
Na zo’n 29 albums in 35 jaar zijn er vragen genoeg te bedenken natuurlijk, maar laten we beginnen met de show op 9 februari en wat er zo bijzonder aan is.
“Alles is bijzonder; Laibach is bijzonder, het Symphonisch Orkest is bijzonder, de locatie is bijzonder, de tijd is bijzonder. Bijzonder zijn is in feite onze specialiteit.”
Hebben jullie persoonlijk het Paleis voor Schone Kunsten als locatie gekozen?
“Nee, dat hebben we niet, maar het was onderhand wel tijd om er op te treden. Het podium is ongeveer 100 meter van het Magritte Museum en Rene Magritte is een van Laibachs primaire inspiraties. Dat zou al meer dan genoeg reden kunnen zijn om daar een show te doen. Het Ljubljana Festival, dat ons uitnodigde om dit concert samen met het RTV Symfonie Orkest te doen, heeft eigenlijk het podium gekozen.”
Hoe is die samenwerking tot stand gekomen? Jullie werkten al eerder samen?
“Jazeker. We werkten met hetzelfde orkest samen in 2009, in het project Volkswagner (Laibachs electro-akoestische/jazz interpretatie van Wagner). Dat is waarschijnlijk waarom het Ljubljana Festival (en de stad Ljubljana) ons uitgenodigd hebben om met hen op te treden. Deze samenwerking vindt nog eens plaats in het kader van Ljubljana’s inzegening als de ‘Green Capital of Europe’ dit jaar. Maar het concert an sich is niet direct noch officieel gelinkt aan het ceremoniële evenement.”
Het concert in Brussel wordt ook ondersteund door de Ambassade van de Republiek van Slovenië. Dit is bijna een culturele missie.
“Dat klopt. Laibach is altijd op missie. We zijn geboren missionarissen.”
In april komen jullie naar Nederland. Zullen jullie in Tilburg een vergelijkbare show doen?
“Het zal vergelijkbaar zijn, maar zonder het Symfonie Orkest natuurlijk tegelijkertijd heel anders. De Tilburgse zaal is ook erg mooi, dus we zullen daar ook in staat zijn om een goede show neer te zetten. Maar niet zoals het optreden in Brussel.”
WE ARE LAIBACH … RESISTANCE IS FUTILE!
In Brussel zullen jullie ook songs van het WAT album brengen, wat handelt over een vluchtelingencrisis in Europa. Zagen jullie de huidige gebeurtenissen aankomen?
“In Bozar zullen we maar één song van het WAT album doen – Now You Will Pay – maar in Tilburg spelen we er wel een paar meer. Meerdere nummer van het WAT album uit 2003, klinken in feite alsof ze direct gaan over de huidige vluchtelingencrisis in Europa. En het materiaal van the Sound of Music, wat we ook presenteren in Brussel, is ook zeer gerelateerd aan het vluchtelingenthema.”
Geloof je in de de frase ‘Europe is falling apart’ uit Eurovision?
“We bedoelden dat echt niet zo serieus, toen we dat nummer een paar jaar geleden maakten, maar nu is het doodserieus geworden. Het lijkt erop dat het nummer Europa’s politieke karakter bespreekt, iets dat een erg zelf-destructief van aard heeft. Europa valt in feite constant uit elkaar, maar het heeft er alle schijn van dat dat uit elkaar vallen eigenlijk Europa’s manier is om zichzelf vorm te geven. Elke keer als Europa zich probeert te vestigen als een grotere politieke entiteit, faalt het en komt het daarna sterker terug. In principe geloven wij in het idee van Europa en willen we daar meer van; wat we echt nodig hebben is een Europa van Atlantische tot Grote Oceaan. Naast de sterke verbondenheid van de alliantie van Europa is er geen alternatief voor Europese landen in realpolitik – denkend aan de agressieve expansie van politieke en economische roofdieren – Amerika aan ene kant, China aan de andere, Rusland er tussenin en rijke Arabische landen (en het continu buiten spel staande Engeland) van binnenuit.
“We hopen oprecht dat het idee van een verenigd Europa gered kan worden. Niet het koude Europa van de Brusselse politieke technocratie en banksector, opererend volgens de dictaten van het neoliberale dogma, maar een geherpolitiseerd Europa, gesticht op een gedeeld emancipatoir project, uitbreidend van noord naar zuid, van oost naar west. De Europese Unie moet de juiste balans vinden tussen debat en consensus over een totale visie. Die visie moet doordringen tot alle aspecten van de samenleving. Zonder kan Europa niet vooruitgaan en zou zelfs achteruit kunnen gaan. De vluchtelingencrisis kan alleen maar helpen in het scheppen van zo’n visie en het vestigen van nieuwe standaarden op het gebied van ethiek en solidariteit.”
Laibach, Foto Maja Slavec
Als Oostenrijk hogere hekken bouwt om vluchtelingen buiten te houden, dan kunnen die vast komen te zitten in Slovenië, dus dan bouwt Sloveniëook hekken en komen de mensen op de vlucht in Kroatië vast te zitten. Wat denk je van een Europa dat op zo’n manier werkt?
“Dan bouwt Kroatië ook hekken, en Servië en Macedonië ook, en opeens zullen er meer hekken en muren in Europa (sans frontières) zijn dan tijdens de Koude Oorlog. De hele vluchtelingencrisis en de onmacht van de Europese Unie om doe effectief aan te pakken is een triest verhaal, wat de misère van de Europese instituties laat zien, die weer totaal gefaald hebben in het creëren van een gezamenlijk en gecoördineerd humanitair front om het probleem in alle omvang op een humane manier op te lossen. Europa maakt weer fout na fout en de enige vraag is nu nog hoe ver deze situatie door kan gaan voordat alles verandert in één grote, absolute sociale en politieke catastrofe.”
Wat is de rol van kunst, als die er überhaupt is, in politiek en maatschappij. Zou kunst zich moeten richten op educatie in welke vorm dan ook, of is het uitsluitend entertainment?
“Ten eerste heeft kunst het recht om volledig onverantwoordelijk te zijn; sterker nog, dat is diens eerste verantwoordelijkheid. Maar in desoriënterende en chaotische tijden zou het mensen wakker moeten schudden en bewust moeten maken, en als dat lukt met entertainment – dan is dat des te beter. Wie wil er niet vermaakt worden?”
Voel je na 35 jaar Laibach nog steeds de energie en drang om nieuwe muziek te maken, nieuwe projecten te beginnen?
“Zo’n vraag zou je waarschijnlijk nooit stellen aan een schrijver, film- of theaterregisseur, een schilder, een architect of politicus, dus waarom is het een probleem als WIJ na 35 jaar van ons bestaan nog altijd doen wat we doen? Het is een vorm van plichtsbesef… the Rolling Stones doen het al 55 jaar, Dylan nog langer (en er is een grote kans dat zij het eigenlijk niet meer voor het geld doen…).”
Waar komt die energie en inspiratie vandaan?
“Life is life – en dat is alles wat er is. Het leven vindt altijd een weg om te bestaan, om zich uit te drukken en om te inspireren.”
Wat kunnen we verwachten van Laibach in 2016?
“De Sound of Music tour vervolgt in april en mei, met nog meer losse shows later dit jaar. Op 2 september doen we nog een concert met het RTV Sloveens Symfonie Orkest – ditmaal in Ljubljana. In de herfst gaan we touren in de VS, Canada en Mexico. Tussen maart en juni werken we aan muziek voor het theaterstuk “Also sprach Zarathustra” – in het APT (Anton Podbevsek) Theater in Novo Mesto (Slovenië). En we beginnen snel aan de soundtrack voor de Iron Sky sequel (The Coming Race). Later dit jaar plannen we de release van de driedubbel cd ‘Laibach Revisited’, the Laibach Box (op Mute), en hopelijk nog twee albums met zijprojecten. En een documentairefilm van ons Noord-Koreaanse avontuur – getiteld ‘Sound of Music’ – wordt ook later dit jaar verwacht. Verder willen we in 2017 een nieuw Laibach album uitbrengen en meer touren en voor 2018 denken we aan een hele speciale opera. En hopelijk nog veel meer…”
Laibach en het RTV Sloveens Symfonie Orkest, dinsdag 9 februai in de Henry Le Boeuf Zaal van het Paleis voor Schone Kunsten in Brussel. Aanvang 20.00 uur. Meer informatie in het Facebook-event en tickets via www.bozar.be.
Verhinderd? Laibach speelt zondag 10 april ook in Theaters Tilburg.
Nog geen reacties!
Er zijn nog geen reacties geplaatst.