Burzum – Thulêan Mysteries, een beschouwing van plaat en artiest

Een nieuw Burzum album, een nieuw geweeklaag. Het is en blijft tenslotte een van de meest controversiële artiesten op deze aardbol en dat begint eigenlijk een beetje te vervelen. Muziek maken an sich ook schijnbaar, want Varg Vikernes (tegenwoordig bekend als Louis Cachet) heeft naar eigen zeggen per ongeluk een album gemaakt. Hij heeft het veel te druk voor muziek, want hij is bomen aan het planten en aan het tuinieren. En zijn MyFarog roleplaying game aan het verfijnen natuurlijk…

Door Guido Segers

“Burzum is dead to me, and it was before this album too. Like I said, I just ‘accidentally’ made another album. So I have no future visions for music by me. I have better things to do. Plant trees. Sow seeds in a soil that modern agriculture has turned into almost a desert. Help restore the forest that once covered our continent from East to West, North to South. Our natural habitat.” Lees het volledige interview, door Dayal Patterson.

Moeten we eigenlijk wel naar Burzum luisteren?
De grote vraag is altijd precies die die hierboven in het tussenkopje staat: mogen we naar Burzum luisteren? Voor black metalfans is Burzum namelijk een ongekend fenomeen. Het album ‘Filosofem’ is een absolute must voor iedereen die wil weten wat black metal is en eigenlijk is elke plaat van Vikernes een bijzonder kunstwerk van een solitaire maniak die altijd wist te leveren.

Tegenwoordig woont Vikernes in Frankrijk en maakt hij dus vooral onzinnige boeken over paganisme, een niet al te best rollenspel met wat bizarre ondertonen en slechte video’s, waarin hij wauwelt over zijn Lada, globalisme en zijn karatemoves laat zien (Google maar als je benieuwd bent). Maar voordat Vikernes de bebaarde en besnorde achter-achter-achterneef van Asterix en Obelix én een internetfenomeen werd, was Vikernes een crimineel die een bandlid vermoorde en aardig wat nare ideeën had. Mogen we daarom niet meer naar hem luisteren? Die gedachten over een superieur ras zijn moeilijk te vinden in zijn muziek, tenzij je heel graag wil. En als het over die moord gaat, een net-niet moordenaar verkocht met zijn band onlangs nog 013 uit en reviews noch promoteksten reppen er met geen woord over (“ze zijn er even tussenuit geweest”). Michael Jackson draait nog steeds vrolijk op de radio, het gaat om de muziek toch? In een wereld waar veel krom is, mag je best naar een foute artiest luisteren zou je denken.

Count Grisnack en de Hitler van de black metal
Wie was Varg Vikernes ook alweer? Nou, ooit was er geen black metal (dubieuze statement voor de fans van Bathory, Celtic Frost en Venom, maar u doet het er maar mee voor nu) tot een groep jongeren in Noorwegen het smerigste soort metal allertijden begon te maken. Dat werd de band Mayhem, en dat was me wat. Toen de oorspronkelijke zanger zichzelf met een shotgun van het leven beroofde had de band nieuwe leden nodig. Eén van die leden was Varg ‘Count Grisnack’ Vikernes. Zijn alias is een ode aan zijn fascinatie voor Lord of the Rings, hoewel Varg het zielig vond dat de Orcs verloren.

Varg en Euronymous, de bandleider van Mayhem, werden dikke buddies en naaiden elkaar op om telkens meer kvlt en evil te zijn. Samen begonnen ze kerken te verbranden en verklaarden ze Christenen de oorlog (saillant weetje, de geboortenaam van Vikernes is Kristian…). Toen kregen ze ruzie en wilden de twee elkaar vermoorden, althans dat vertelden ze aan hun vrienden. Niemand nam dat serieus, behalve Vikernes die op een nacht zijn oude maat met een mes stak. In totaal 23 keer. Daarvoor kreeg hij de zwaarste gevangenisstraf ever in Noorwegen (ter referentie, de eerstvolgende die dat kreeg was massamoordenaar Anders Breivik).

Een hele hoop wat daarna gebeurd is, is mythe en legende. De belangrijkste bron is het hoogst dubieuze boek ‘Lords of Chaos’, wat Vikernes afschildert als een soort militante neo-nazi, die vanuit de gevangenis terreur zaaide. Wat daar precies van waar is, laten we in het midden. Maar wat wel waar is, is dat Vikernes de NS black metalscene inspireerde. Nationaalsocialistische black metal, dus ja… mensen die vinden dat Hitler ‘ook goede ideeën had’. Een aantal publicaties onderschrijven het radicale denkbeeld van Vikernes en al met al is het dus niet zo’n hele toffe dude.

De titeltrack verscheen al in 2017

Post-prison plaat
En dat brengt ons bij een lange tijd achter de tralies met een paar bijzonder mooie synth-albums (‘Hliðskjálf’ was de eerste die ik ooit hoorde). In de bak maakte Vikernes stiekem al zo’n zes platen, waarvan de laatste van black metal naar viking metal en uiteindelijk een soort dark ambient verschoven. ‘Thulêan Mysteries’ volgde na 6 jaar stilte en wordt door sommigen omschreven als een compilatie. Het is ook een beetje een zooitje bij elkaar van demo’s en outtakes. Vooral de synth-stukken die het zeker lekker zullen doen nu dungeon synth zo hot is, maar ook wat spoken word. We treffen titels aan die verwijzen naar Noorse mythologie en fantasy. Voor de ongeoefende luisteraar is dit dus een plaat vol black metal-intro’s, voor de liefhebber een album om in te verdwalen. En als je een track niks vindt, geen zorgen, ze duren meestal maar kort (toch een intro plaat).

Opvallende track is ‘Forebears’, gemaakt voor de gelijknamige film die Vikernes met zijn vrouw maakte (niet kijken, tenzij je dit nummer tien minuten wil horen terwijl je kijkt naar Vikernes die een mes aan het slijpen is). Op zichzelf staand hebben de nummers een bedwelmende structuur van repetitie met zachte wendingen. Andere tracks, zoals ‘Road to Hell’ klinken als rauwe Wardruna-demo’s, met die metalige ‘snap’ van de gitaarsnaren tussen dikke synth-partijen door, maar nergens dus maar een sprankje black metal op dit album. Opvallend is ook het tribale ‘Heill auk Saell’, dat een Noors ritueel ten gehore brengt met repetitief gezang en drums. Net als die demo-achtige tracks, voelt het inderdaad niet alsof dit album de aandacht heeft gekregen die de voorgangers zo solide maakten, maar ergens is dat ook wel de charme. Het geeft een kijkje in de keuken bij een muzikant die eigenlijk altijd alles alleen doet.

Daarmee is ‘Thulêan Mysteries’ een alleraardigste plaat geworden, vol met ontdekkingen voor de liefhebber. Het geeft ook een gevoel bij dat creatieve proces van Vikernes… eh… Louike. Wil je nou echt graag weten wat Burzum zo uniek maakte (muzikaal, niet pyrotechnisch of politiek)? Luister dan naar ‘Filosofem’, ‘Det Som Engang Var’, ‘Hvis Lyset tar oss’ of het self-titled debuut. Voel je jezelf nu niet gemakkelijk bij het luisteren naar Burzum, doe het dan vooral niet. Het maakt Vikernes niks uit. Ook als je wel luistert trouwens, hij wil veel liever dat je zijn RPG koopt of bomen plant. Dat laatste is verreweg het beste idee wat de man ooit had.

Dit is een beschouwing van een plaat en een artiest. Veel hierin is gechargeerd of wat simpeler weergegeven dan het eigenlijk is. Als je echt meer wil weten over black metal, lees dan de boeken van Dayal Patterson.
Thulêan Mysteries verschijnt 13 maart als dubbele digipak via het eigen Byelobog Productions en het label Season Of Mist (bestellen kan daar, of op de Bandcamp van Byelobog).