Ghost over geldduivels, de apocalyps en He Is: een hommage aan Selim Lemouchi

Met elk nieuw album vervangt Ghost traditioneel de frontman en dus zijn we met Meliora alweer aan Papa Emeritus III toe. Niet dat die personeelswijziging te toetsen valt, want de identiteit van de ‘geestelijk’ leider gaat schuil achter schmink en onder een mijter en we krijgen die derde heiligman ook niet te spreken. Wel belt NMTH met een van de (gemaskerd opererende) Nameless Ghouls van Ghost, die de zomer voor de verandering eens niet op tour maar thuis in Zweden doorbrengt. We hebben geluk met de lead-gitarist, die aan alle drie de albums meeschreef en vertelt over identiteit, geldduivels en wat er verder nog mis is met de wereld. En over zijn vriendschap met Selim Lemouchi, de overleden frontman van The Devil’s Blood aan wie ze het erg fraaie He Is opdroegen.

Door Ingmar Griffioen

De plaat opent treffend met de zingende zaag van Spirit, dat model staat voor de ‘futuristische, pre-apocalyptische plaat’, die de band voor ogen had. Na de wat pittiger, aan Led Zeppelin riffwerk opgedragen uitschieter From The Pinnacle From The Pit (ft. de sages van Icarus en Lucifer) volgt Cirice (toffe clip hier). Het nummer (oud-Engels voor kerk, o.a. afgeleid van het oud-Friese tzirke) is een meeslepende oproep aan de gelijknamige, ‘ooit trotse godin, die gedegradeerd is tot hoer en herrijst als brenger van de apocalyps’. Minstens zo belangrijk is dat Cirice staat voor wat Ghost op Meliora zo uitmuntend doet: je meevoeren met een zeer harmonieuze vorm van classic rock.

Terwijl je verder leest, kun je de plaat helemaal beluisteren:

Meliora is inderdaad een meeslepend, melodieus album geworden, dat toegankelijker is dan je op basis van de uitstraling van de Zweden zou verwachten. Die receptuur verklaart voor een deel waarom het zo aanslaat, ook in de VS. Ghost komt op deze derde in de buurt van classic hardrock en heavy metal met ook wat (occulte) doom. Het satanische en onheilspellende karakter zit ‘m meer in de teksten.

Ghost heeft wat dat misleidende voorkomen in verhouding tot de classic touch en toegankelijkheid wel wat gemeen met wijlen The Devil’s Blood. De Eindhovenaren en de Zweden kenden elkaar dan ook redelijk en het nummer He Is is zelfs opgedragen aan Selim Lemouchi, de frontman die zichzelf van het leven beroofde. Het is een intrigerend nummer geworden, niet in het minst vanwege de haast opgewekt voorgedragen tekst:
‘We’re standing here by the abyss, and the world is in flames. Two starcrossed lovers reaching out to the beast with many names.’

Waarna het hemelse koor invalt met een zalvend refrein:
‘He is
He’s the shining and the light without whom I cannot see.
And he is
Insurrection, he is spite, he’s the force that made me be.
He is
Nostro vos pater [our sovereign father], nostra alma mater [our kind mother].
He is.’
Het is eigenlijk het oudste nummer van de plaat, dat de band – op verzoek van Selim – al eerder probeerde op te nemen en dat ze na zijn dood besloten af te maken. Met inspiratie van Romeo & Julia is het een wrange, maar o zo mooie lovesong geworden.

Ghost, foto: Mikael Eriksson

The Nameless Ghoul heeft heel wat uit te leggen:
“Het nummer is inderdaad oud, maar de teksten zijn nieuw. Het is wel opwekkend bedoeld, niet als knipoog, maar om uitdrukking te geven aan… Voor mensen die zelfmoord plegen is het niet ongewoon dat ze van een erg depressieve bui opeens naar een gelukkiger of euforische geestestoestand gaan. Soms leidt dat tot de dood. Zodra ze besloten hebben tot suïcide gaan ze vaak naar een veel gelukkiger fase. De tekst moet uitdrukking geven aan dat gevoel. Die fase en de toewijding zijn zo sterk dat ze euforie oproepen, we weten dat we op het punt staan om over de rand te springen. Ik ben zo sterk, zo overweldigd door het idee van het wezen in de afgrond dat onze val breekt, dat ik het met een schoon geweten kan doen. Het is dus heel erg een nummer over geloof, toewijding en zulke overtuiging. Anderszins is het een song die troost en hopelijk wat hoop biedt.”

De uitleg in het begeleidend schrijven is bijzonder treffend. Hier het laatste stuk:
‘Lyrically, it’s a Romeo & Juliet-esque inspired love song where one of the lovers is guiding them both over the edge in the belief that there will be someplace beautiful somewhere else where their love can prosper without the threat of the outside world. It’s a song about faith and devotion. Selim Lemouchi (1980-2014)’

Heb je dat proces dat je net beschrijft – van depressie naar euforie – meegemaakt bij Selim Lemouchi?
“Helaas niet. Wij waren het soort vrienden die elkaar maar sporadisch zien, vaak op tour, maar die zoveel gemeen hadden, dat je dan meteen vervalt in oprechte, diepgaande conversaties. We zagen elkaar niet dagelijks of zelfs maandelijks en soms zat er veel tijd tussen onze gesprekken. Toen ik het nieuws van zijn heengaan kreeg, had ik hem bijna een half jaar niet gesproken. De laatste keer dat ik hem zag was toen hij voor ons opende met Selim Lemouchi & his Enemies (in Tivoli, Utrecht, IG) en hij leek heel gelukkig. Hij leek bevrijd van alle onrust na het uiteenvallen van The Devil’s Blood, was opgewonden over zijn nieuwe band, had z’n haar afgeknipt en hij leek heel… ja, gelukkig. Het was een vrolijke dag, waarin we oprecht met elkaar spraken.”

“Een paar maanden later ontving ik opeens het nieuws. Een gemeenschappelijke vriend, die heel close met hem was, belde me op en vertelde wat er was gebeurd. Hij was heel depressief geweest en het ging allemaal heel slecht. De tijd dat we elkaar niet gesproken hadden, leek de meest duistere ooit. Dus ik had geen idee… Soms denk ik dat dat ook hoort bij het treurige karakter van een vriendschap. We waren niet eens zo close, maar je moet vriendschap niet voor lief nemen, veel mensen hebben niet eens vrienden. Ik herinner me hem als een heel speciaal, bijzonder grappig persoon. Pijn in mijn buik van het lachen met Selim als we elkaar in informele setting troffen, vooral bij hem thuis. Heel inspirerend. Dus ja; dat was heel triest.”

He Is is een hommage aan jullie vriend én aan de muzikant Selim Lemouchi?
“Zeker. Hij was, naast de Nederlandse rockscene, ook in de internationale underground rock een bekend figuur. Als ik ook maar iets kan doen om hem meer erkenning te geven… het was meer dan terecht om hem eer te betonen. Een kleinigheid voor ons, die heel natuurlijk aanvoelde. Zonder zijn aanmoedigingen zou He Is waarschijnlijk geen Ghost song geworden zijn. Dus… dank je, het betekende heel veel. Hij betekende veel, hij was een heel cool persoon.”

Er worden nog hele andere goden aangeroepen in het sinistere Mummy Dust: ‘In God we trust, My Mummy Dust’, waaronder een geldduivel (‘Thirst for wealth’). Hoe belangrijk is het voor Ghost om een boodschap uit te dragen?
“Dat is natuurlijk heel belangrijk. Het zou heel gek voelen om muziek te schrijven, die klinisch en vrij van elke vorm van boodschap is. In het geval van Mummy Dust vind ik wat we zeggen, het onderwerp dat we aansnijden, heel belangrijk. Dit onderwerp kleurt onze levens namelijk iedere dag enorm, terwijl andere thema’s die we belichten, of eh verduisteren haha, natuurlijk wat minder van belang zijn. Het hele thema van hebzucht infiltreert ons dagelijkse leven en het verandert kameraden in vijanden en koppels in gescheiden mensen. Dat is absoluut iets negatiefs.”

Het nummer Absolution verwijst naar hetzelfde thema: ‘een klaagzang aan de moderne vrouw of man, die hun hele leven lang denken dat ze dat beetje extra bezitten dat hun ontheft van elke verantwoordelijkheid voor het welzijn van de rest van de wereld’.
“Deze plaat gaat erg over zelfkritiek, over hoe we niet met de vinger naar anderen moeten wijzen en veroordelen, maar hoe we zelf net zozeer het probleem zijn. Ik zou willen dat de wereld een betere plaats zou worden en ik geloof ook erg in het collectief, tot op zekere hoogte in een soort socialisme dat ons verder kan brengen. Tegelijkertijd ben ik bezig met mijn rockcarrière en mogen alle anderen het oplossen. Want ik ben druk… En dat is nu precies wat ons naar de ondergang voert. Dat ik mijn deel niet doe en dat iedereen zich niet verantwoordelijk voelt voor de rest van de wereld. Iedereen is meer bezig om een act te verzinnen, die ze voor miljarden aan de wereld kunnen verkopen, zodat ze de rest van hun leven geen vinger meer hoeven uit te steken. Yeah. Tot zover de wereldproblematiek, haha.”

PAPA EMERITUS III, een introductie

Is er, afgezien van traditie, een goede reden om telkens de frontman te vervangen?
“Er waren aanvankelijk twee redenen. De meest logische is dat het Vaticaan het doet en dus moeten wij ook. Verder kwamen we achter een voordeel: de meeste bands kunnen erop vertrouwen dat hun geschiedenis, de ontwikkeling en hun tijdelijke status hun verhaal zal vertellen. Als wij dit anoniem gaan doen, en wij kunnen onze gezichten niet vertonen, dan hebben wij die luxe niet. Wij worden niet ouder, je ziet geen rimpels, kaalheid of brillen en dus moeten we verandering tonen. En dat doen we op Iron Maiden-achtige manier, waarbij ieder album een nieuw tijdperk en nieuwe theatrale show voorstelt. Nieuw cabaret, nieuwe kleding en bij zo’n cyclus leek het ons passend om telkens van Papa te wisselen. Als je geen nieuw verhaal kunt vertellen, dan moet je shit verzinnen.”

Het lijkt me toch lastig, zeker op tournee, om die privacy te waarborgen. Voelen jullie de druk van fans en media om identiteit en muziek te verbinden?
“Sommige mensen vinden het inderdaad moeilijk om te begrijpen wat we doen. Als we met muziekjournalisten spreken dan is het meestal geen probleem, maar vaak wel zodra we op tour dagelijkse, ‘short lead’ media tegenkomen. Dat zijn de media die niks om je geven, ze hebben korte deadlines en schrijven alleen omdat het hun werk is. Die willen vaak alleen met ‘the main guy’ spreken en niet met een van z’n hulpjes. ‘Maar je moet beseffen dat Papa niet bestaat en zelfs als hij zou bestaan, denk je dat hij zijn tijd zou verspillen aan stomme klootzakken als jij?’ Ik neem dan Phantom of the Opera als voorbeeld: ‘Zou jij als journalist misschien een interview willen met de producer of misschien componist Andrew Lloyd Webber of zou je toch echt een interview eisen met the Phantom’?’ ‘Zou je bij de nieuwe Star Wars-film serieus een interview willen met Prinses Leia?’ Dit is precies hetzelfde, maar mensen begrijpen dat niet, omdat we een rockband zijn. Dat is een belangrijk misverstand bij mensen die de band niet kennen. Zij willen dat niet begrijpen. We zijn er nu aan gewend hoor.”

Ghost – Infestissumam

Flirten met satanisme is natuurlijk geen gesneden koek, zeker niet in de Verenigde Staten. Zo kon Ghost voor tweede album Infestissumam, opgenomen in Nashville, geen zangers voor het koor vinden en wilde niemand de plaat drukken vanwege het ‘expliciete’ artwork.

Heeft dat jullie keuze voor de hoes van Meliora beïnvloed?
“Het concept voor dit album was sowieso anders en het was niet zo dat we per se vrouwelijke genitaliën op de hoes wilden. Iedere keer weer en hoe meer je zegt dat het niet mag, hoe vaker we het doen. Nee; hoe rebels we ook zijn, we doen het niet zomaar om mensen kwaad te maken. Er zat een diepere gedachte achter. We dachten wel dat als we geband zouden worden, dat het zou zijn vanwege het verbranden van kruizen. Maar nee: vrouwelijke genitaliën, dat is het grote probleem. En hoezeer onze intenties ook te maken hebben met vrouwelijke genitaliën, het is tenslotte rockmuziek, gaat deze plaat niet over hetzelfde thema.”

Ghost deed deze zomer alleen wat grotere festivals en de Zweden zijn maar wat blij om na de albumrelease (21 augustus op Spinefarm) weer (als headliner) op tour te gaan. “Daar verheug ik me meer op, we hebben onze fans te vaak gedwongen om naar festivals te gaan en daar een soort halve versie te zien van wat wij echt zijn. Ik ben heel blij dat we ons nieuwe werk niet eerst hoeven te besmeuren met een berg festivalshows.” Na vijf weken Noord-Amerika landen ze in november weer in Europa. Zo kun je de band onder meer zien op 5 december in het Utrechtse TivoliVredenburg en 8 december in de Antwerpse Trix.